Dagoeneko, gaur egungo Kanadaren kostan ehizatzen zituzten baleen olioarekin Europa mi mendetan zehar «argitu» zuten euskal baleontziei buruz askotan hitz egin izan dugu. Euskal nautikaren «urrezko aro»-etako baten (eta ez bakarra) protagonista izaniko itsasgizonak, eta Atlantiko iparraldea «euskaldunen itsaso» bihurtzeko gai izan zirenak.
UNESCOren Urazpiko Ondare Kulturalaren Logoa
Baina oraindik, ez genion Selma Huxley-i berak merezitako gunea eskeini, mundua eta euskaldunak epopei hau ezagutzera eman zuen emakumea. Honen lanari esker, euskaldun horiek historia liburuetan bildu ziren eta Red Bayko edo gaur egungo Kanada deneko euskal kokapena, UNESCOren aldetik, Gizon-Emakume Guztien Ondare izendatu zen. Hare gehiago, UNESCOren Urazpiko Ondare Kulturalaren programaren logoa, Red Bayen hondoratutako euskal baleontzi bat da, nao San Juan hain zuzen.
Orain, gure irakurleetako baten informazioari esker, ikertzaile eta «euskaldunen Laguna» den pertsona honi buruzko artikulu bikain bi partekatu ditzakegu. ETBko bideo batez gain.
Lehen artikulua, The Conversation, ikertzaileen eduki eta eduki akademikoarekin lotutako komunikabidearen gaztelerazko edizioan argitaratu da. Artikulua, EHUko matematika irakaslea den Marta Macho-Stadlerrek sinatu du.
Bigarrena, lehena oinarrituta dagoena, Eduardo Angulok idatzi du eta EHUko Kultura Zientifikoaren Katedrako Emakumeen blogean argitaratu zen.
Gure irakurleek badakite, gure artikuluak oinarritzeko ez ditugula herrialdeko komunikabideak erabiltzen, baina kasu honetan, Euskaldunen Historiari mesede egiten dion emakume eta ikertzaile bikain honen lan ordainezina antzematen dituzte testu hauek.
The Conversation – 2019/11/5 –
Selma Huxley, la historiadora que descubrió cómo los balleneros vascos llegaron hasta Canadá
Si pensamos en balleneros es fácil que nos venga a la cabeza el Pequod de la famosa novela Moby Dick de Herman Melville, ese barco que surcaba el océano en una obsesiva caza a una ballena blanca. Selma Huxley nunca ha perseguido ballenas, pero sí ha rastreado durante años la historia de otros barcos balleneros, los procedentes de puertos vascos que, desde el siglo XVI, pescaban en las lejanas costas de Terranova.
Fue Julián de Zulueta y Cebrián un médico español, nacido en Madrid en 1918, que durante la mayor parte de su vida profesional luchó contra la malaria desde instituciones internacionales. Era sobrino de Antonio de Zulueta, zoólogo y autor de la mejor traducción al español de El origen de las especies, de Charles Darwin, publicada en 1921. Entró en la Organización Mundial de la Salud en 1952 y, hasta su retirada en 1977, fue responsable de las campañas contra la malaria. Recorrió muchos países y era conocido como Señor de los Mosquitos.
