National Geographic-en webguneak, ingelesezko edizioan eta gaztelaniazko argitalpenean, Annelise Jolley-k sinatutako artikulu interesgarri bat argitaratu du, sagardoak euskaldunen historia kultural, sozial eta ekonomikoan izan duen garrantziari buruzkoa.
Askotan hitz egin izan dugu euskaldunek, penintsularrek eta kontinentalek nabigazioaren, esplorazioaren eta arrantzaren arloan denboraldi historiko luze batean izan duten protagonismoari buruz. Aurkikuntzen aroan bere erliebe handiena lortzen duen papera. Euskaldunek historiari egindako ekarpen handiaz ari gara. Ekarpen hori, zoritxarrez, ez da ezagutzen, ezta gutxiago ere, gure gizarteak egoki aldarrikatzen duena.
Arrantzaleak, balea-ehiztariak, esploratzaileak, nabigatzaileak, mendeetan zehar nabigazioan funtsezkoak izan ziren ibilbide handien sortzaileak… Euskal marinelen ondarea izugarria da. Guk, duela hamar urte baino gehiagotik hemen idazten dugunok, partekatu dugun historia honen zatiakezagutu ditugu. Beti harrituta euskaldunak protagonista dituen epopeia horrekin.
Eta istorio honetan guztian sagardoak funtsezko eginkizuna du. «Arma sekretua» izan zen, eta, horri esker, euskal marinelek bidaia luzeak egin ahal izan zituzten bakailaoaren edo baleen bila, tripulazioek sarraskitzen zuten gaitz handia jasan gabe, edo, artikuluak dioenez, itsasoetan gertatzen ziren gainerako gaitz guztiak baino heriotza gehiago eragin zituen: eskorbutoa.
Horretaz guztiaz eta Euskal Herrian sagardoaren kultura errotuarekin zerikusia duten beste gauza batzuez mintzo zaigu artikulu hau. Edari honen historiaz hitz egiten digu, sagardotegien tradizioen berreskurapenaz, sagardoaren inbrikazio sakonaz eta euskaldunen kulturan esan nahi duen guztiaz. Hemen eta oinarritu diren lekuetan. AEBn «euskal sagardoa» aurkitzeko aztarnaren bat ere ematen du, edo, norbait gure herrialdera hurbiltzen bada, sagardoa dastatzeko lekuak.
Euskal Herriko mapa National Geographic-en 1968ko abuztuko edizioan. Maparen azalpen-testuari erreparatzea. Ez du hondakinik. Batez ere kontuan hartzen badugu zein urtetan argitaratu den.
Gai «sagardogile» horiei buruz munduko txoko guztietan sortutako informazioak biltzen joan gara gu. Iparramerikako argitalpen entzutetsuan agertutako euskaldunei buruzko informazio ugari ere jaso dugu. Besteak beste, 1968an Land of the Ancient Basques izenburupean argitaratu zuen artikulu berezia nabarmendu behar dugu. Robert Laxalt euskal jatorriko autore iparramerikarrak idatzitako artikulu berezia, William Albert Allard-en argazkiekin. Estatu Batuetako askori Euskal Herriaren existentziaz jabetzen lagundu dion testua, zalantzarik gabe ultzera bat eragin zuena AEBko enbaxadore frankistan.
Euskal sagardoari buruzko artikuluaren ingelesezko bertsioan “Basque Country”-ren kokapen-mapa, gaztelaniazko edizioan jaso gabea
Ultzera horren arrazoietako bat Euskal Herri osoaren mapa izan zen (penintsulako lurraldeak zein kontinentalak), baita harekin batera doan testua ere, 37 orrialdeko artikulu hura irekiz argitaratu zena.
Bada, badirudi gai horietan gauza batzuk ez direla asko aldatzen. Izan ere, ingelesezko edizioan Euskal Herriaren kokapen mapa agertzen da. Baina mapa hori, 1968koa baino askoz argiagoa izan arren, desagertu egin da gaztelaniazko edizioan… Gertatzen diren gauzak.
Nolanahi ere, bitxikeriak alde batera utzita, artikulu hau ona da partida bikoitzez. Alde batetik, kontatzen duenagatik, eta, bestetik, mundu osoko milioika irakurlei normalean kontatzen ez diren euskaldunei buruzko gauza asko aurkituko dituztela esaten dielako.
Eskerrik asko, Annelise Jolley eta National Geographic.
Gaztelaniazko eta ingelesezko edizioak partekatzen ditugu.
National Geographic – 2021/5/19 – AEB
Las sidrerías del País Vasco mantienen viva una historia antigua
Con más estrellas Michelín per cápita que cualquier otra ciudad del planeta, San Sebastián es el centro gastronómico de España y, posiblemente, del mundo. Y el mundo ha tomado nota. En los últimos años, los famosos bares de pintxos de la ciudad se han popularizado entre los turistas. Los recorridos gastronómicos locales alejan a los grupos de la Parte Vieja de la ciudad, un barrio hacinado que está hasta arriba durante la hora punta de la tarde. Pero el patrimonio culinario de San Sebastián incluye un reclamo potente y antiguo: la sidra.
Basque Country’s cider houses keep an ancient history alive
With more Michelin stars per capita than any city on Earth, San Sebastián is the gastronomic center of Spain, and possibly the world. And the world has taken notice. In recent years the city’s famous pintxo bars (a Basque spin on tapas) have grown increasingly popular with tourists. Local food tours steer groups away from Old Town, the cramped neighborhood that swells to bursting during the evening rush. But San Sebastián’s culinary heritage includes a potent, older attraction: cider.
Cookie propioak eta hirugarrenenak erabiltzen ditugu, gure webgunean erabiltzaileari ahalik eta esperientziarik onena ematen diogula bermatzeko. Cookieei buruzko informazio gehiago.
Webgune honek cookieak erabiltzen ditu, erabiltzaileari ahalik eta esperientziarik onena eskaini ahal izateko. Cookieen bitartez lortutako informazioa zure nabigatzailean gordetzen da, eta askotariko funtzioak betetzen ditu, hala nola gure webgunean berriro sartzen zarenean zu ezagutzea, edo gure taldeari webguneko zer atal iruditzen zaizkizun interesgarrienak eta erabilgarrienak ulertzen laguntzea.
Beharrezko cookieek oinarrizko funtzioak aktibatzen dituzte, nabigatzeko, esaterako, edo web orrietako eremu seguruetan sartzeko. Web orriak ezin du ondo funtzionatu cookie horiek erabili gabe.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
cookielawinfo-checkbox-necessary
iraunkorra
Urte 1
Cookie hau GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du. Cookie-ak erabiltzailearen baimena "Beharrezkoa" kategorian gordetzeko erabiltzen dira.
cookielawinfo-checkbox-non-necessary
iraunkorra
Urte 1
Cookie hau GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du. Cookie-ak erabiltzailearen baimena "Ez da beharrezkoa" kategorian gordetzeko erabiltzen dira.
PHPSESSID
saioa
Nabigatzailearen saioaren amaiera
Cookie hau PHPren jatorrizkoa da eta webguneari egoeraren datu serializatuak gordetzeko aukera ematen dio. Webgune honetan erabiltzaile-saioak ezartzeko erabiltzen da, aldi baterako cookie baten bidez egoera-datuak pasatuz. Cookie horri saio-cookie ere esaten zaio. PHPSESSID cookie-ak ez du iraungitze-eperik ezarrita, webgunea ixten denean desagertu egiten baita.
viewed_cookie_policy
iraunkorra
Urte 1
GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du cookie-a, eta erabiltzaileak cookie-ak erabiltzea onartu duen ala ez gordetzeko erabiltzen da. Ez du datu pertsonalik gordetzen.
__cfduid
iraunkorra
Hilabete 1
CloudFlare zerbitzuak ezarri du konfiantzazko web-trafikoa identifikatzeko.
Bisitariek web orriekin zer-nolako elkarreragina duten ulertzen laguntzen diete orrien jabeei cookie estatistikoek, modu anonimoan informazioa bilduz eta emanez.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
GPS
iraunkorra
30 minutu
Cookie hau Youtubek jartzen du, eta identifikazio bakarra erregistratzen du, erabiltzaileak beren kokapen geografikoaren arabera arakatzeko.
_ga
iraunkorra
2 urte
Erabiltzaileak eta saioak bereizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
_gat_gtag_UA_18912877_1
iraunkorra
Minutu 1
Erabiltzaileak bereizteko eta eskaeren portzentaia murrizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
_gid
iraunkorra
Egun 1
Erabiltzaileak eta saioak bereizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
__gads
iraunkorra
Urte 1
Iragarkiren batean klik egin duten edo ikusi duten bisitariak anonimoki identifikatzen laguntzen diote Google Ad Manager-i
Lehentasunen cookieek aukera ematen diote web orriari, orri horren jokabidea edo itxura aldatzen duen informazioa gogoratzeko; hala nola lehenetsitako hizkuntza edo zu zauden eskualdea.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
YSC
saioa
Nabigatzailearen saioaren amaiera
Cookie hau Youtubek jartzen du eta bideo txertatuen ikuspegiak arakatzeko erabiltzen da.
Web orrietako bisitarien arrastoari jarraitzeko erabiltzen dira marketin-cookieak. Erabiltzaile bakoitzari iragarki interesgarri eta erakargarriak erakustea dute xede.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
1P_JAR
iraunkorra
1 hilabete
Cookie hau datuak Google-era pasatzeko erabiltzen da.
DSID
iraunkorra
Ordu 1
Google-k ezarria, saioa Googleko kontuarekin beste gailu batean hasi baduz, zure jarduera, gailuen artean lotzeko eta bertan agertzen diren iragarkiak eta horien konbertsioa koordinatzeko.
fr
iraunkorra
3 hilabete
Cookie hau beharrezkoa da Facebook-eko “Like” botoiak funtzionatzeko.
IDE
iraunkorra
2 urte
Google DoubleClick -ek erabiltzen du, eta erabiltzaileak webgunea eta beste edozein iragarki nola erabiltzen dituen azaltzen duen informazioa gordetzen du, webgunea bisitatu aurretik. Erabiltzaileei, erabiltzaile profilaren arabera garrantzitsuak diren iragarkiak aurkezteko erabiltzen da.
mc
iraunkorra
Urte 1
Audientzia granularizatuak neurtzeko QuantCast plataformaren cookie-a. Ez dituzte datu pertsonalak gordetzen, erabiltzaile-identifikatzaileak eta haien nabigazioa baizik
NID
iraunkorra
6 hilabete
"NID" cookie-ak ID bakarra du, Google-ek zure lehentasunak gogorarazteko erabiltzen duena, eta beste informazioren bat, hala nola zure hizkuntza gogokoena, orri bakoitzean bistaratzea nahi duzun bilaketa-emaitzen kopurua (adibidez, 10 edo 20) eta Google-en Bilaketa Seguruaren iragazkia aktibatuta edo desaktibatuta egotea nahi duzun.
uid
iraunkorra
Urte 1
Webguneko bisitarien kopurua eta jarrera modu anonimoan neurtzeko erabiltzen da cookie hau. Bisita-kopurua, webgunera egindako bisiten batez-besteko iraupena, bisitatutako orrialdeak eta abar biltzen dituzte datuek, erabiltzaileek, haiei zuzendutako iragarkiei buruz dituzten lehentasunak hobeto ulertzeko.
VISITOR_INFO1_LIVE
iraunkorra
5 hilabete
Cookie hau Youtubek jartzen du. YouTubeko bideoak webgune batean txertatuen informazioa arakatzeko erabiltzen da.
_fbp
iraunkorra
Egun 1
Facebook-ek publizitate-produktu batzuk eskaintzeko erabiltzen du, esate baterako, iragarkiak egiten dituzten hirugarrenen eskaintzak.
Sailkatu gabeko cookieak, banakako cookieen hornitzaileekin batera, oraindik sailkatzeko ditugun cookieak dira.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
cref
iraunkorra
Urte 1
Hirugarren batek ezarria
d
iraunkorra
3 hilabete
Hirugarren batek ezarria
i
iraunkorra
Urte 1
Hirugarren batek ezarria
KADUSERCOOKIE
iraunkorra
3 hilabete
Cookie honek erabiltzaile bakoitzak Pubmatic-eko kideen webguneak bisitatzeko erabiltzen duen nagigatzaile edo gailu bakoitza identifikatzen du.
KTPCACOOKIE
iraunkorra
Egun 1
Cookie honek erabiltzaile bakoitzak Pubmatic-eko kideen webguneak bisitatzeko erabiltzen duen nagigatzaile edo gailu bakoitza identifikatzen du.
na_id
iraunkorra
13 hilabete
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_rn
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_sc_e
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_sr
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_srp
iraunkorra
Egun 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_tc
iraunkorra
13 hilabete
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
ouid
iraunkorra
13 hilabete
Identifikazio-kate bat ezartzen du bisitari jakin batentzat. Bisitaria bere itzuleran ezagutzeko erabiltzen da hori. Gainera, webguneak bisitariaren portaera erregistratzeko aukera ematen du, eta Addthis.com-ek eskaintzen dituen sare sozialetan partekatzeko funtzioa errazten du.