Sarrera hau Buenos Aireseko Liburutegi Nazionaleko Jorge Luis Borges auditorioan euskal txalapartariek eskainitako kontzertuari buruz informatzeko atzo idazten genuen sarreraren jarraipen bezala har genezake.
Xehetasun batek atentzioa deitu zigun. Buenos Airesen bertan, Walterreko aroztegian eraiki zuten, kontzertua eskaintzeko erabiliko zuten txalaparta. Jakin-minarekin geratu gara, eta, hemen, taldearen Facebookean, Argentinan egindako egonaldiari buruzko argazki-bilduma zabala utzi digute, zedoraren zurez egindako musika-tresnaren eraikuntzaren erreportai grafiko zabala barne.
Pentsa dezagun, izugarri gustatuko litzaiguke, erabilitako zedroa Zedro misiolaria (Cedrela fissilis) izatea, Misiolarien Oihanean hazten den espeziea, hau da, oihan subtropikalean, gaur egungo Argentinako Misioen probintzian. Txalaparta hori sinbolismoz betetzen duen zura, milaka urteko euskal soinuetako bat, Euskaldunak hain pisu handia duen leku batera eraman zuena.
Ezbairik gabe, txalaparta ombúkoa izan balitz, haren zurak (dentsitate txikikoak), seguru asko, tresna horretarako behar diren ezaugarriak ez dituena, balio sinboliko handia izango zuen ere. Horren guztiaren ondoren, arrazoi ekonomiko edo politikoengatik Argentinara emigratutako euskaldun askorentzat, gure haritz sakratuaren “ordezko” duina izan zen ombua.
Baina Zedro misiolariak esanahi sakona du. Datorren lekutik sortzen den esanahia, edo hobeto, XVII. eta XVIII. mendeetan Argentinaren, Brasilen eta Paraguayren artean banatuta dagoen eskualde batean gertatutakotik. Han jarri ziren Jesuitak eta han sortu zituzten Jesuiten Misio guaraniak. Egitura sozial, politiko eta are militarra garatuz, denbora batez, Europako kolonizatzaileen esklabismoa eta espantsionismoa geldiarazteko balio izan zuena, Jesuitak kanporatuak izan ziren arte.
Baliteke erromantiko damugabeak izatea, baina zoragarria iruditzen zaigu txalaparta hori eraikitzeko eskualde horretako zuhaitz baten egurra erabili dela jakitea. Zuhaitz horrek eragin nabarmena izan du euskal herritar batek sortutako kongregazioan, eta Euskaldunek eta Euskaldun denak eragin estrukturala izan dute.
Oreka TX taldearen argazki-bildumarako esteka uzten dizuegu. Bertan, Buenos Aireseko egonaldia “kontatzen” da eta “argentinar” txalapartaren eraikitze-prozesua jasotzen da.
Oreka TX (Facebook) – 2014/12 – Euskadi
Oreka TX en Argentina
(Jarraitu)
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country
