Itzultzailea: Leire Madariaga
The Telegraph-ean historia bikaina aurkitu dugu, Gerra Zibilaren garaian euskaldunek bizitako hainbat gertaeren 75. Urteurrena ospatzen den urte honetan.
Davey “Potato” Jones, beste ingeles kapitain batzuekin batera, kolpe franquista militarraren kontra euskaldunek izandako borrokarekin batera jokaera bikaina izan zuen merkataritza-ontzien kapitain galiarra izan zen.
Gobernu Britainiarrak, faszismoaren kontrako demokrazi gerratean, Lehen Gerra Mundialaren garaian Irlen aurrean alemaniar blokeoan euskaldunek izandako papera ahaztu zuen. 1914 eta 1918 artean Ramon de la Sota eta Llano itsasontziak, urpekarien torpedoen eraginez hogei zamaontzi galdu zituen (erregistro gordinaren 50.000 tona), ontzidiaren parte bat alokatu zion ingeles Almirantegoarekin egindako kolaborazio arriskutsuagatik. Hori dela eta, 1921eko martxoak 9an, Gobernu Britainiarrak, Knight Commander of the Order of the British Empire titulua eman zion, Ingalaterra eta bere nazioen lagun ona izateagatik. Bilboko kontsul britainiarrak, Madden, mandatua jarritako ospakizunean, urte bereko apirilak 29an, Sota jaunaren ontziak, tripulazio ausartarekin batera, urpekariak desafiatzen eta mineralez beterik Ingalaterrarako bidean itsasoratzen zirela nabarmendu zuen. Eta, Ramon de la Sota bera da, EAJ-PNV kide bezala, 1918an Balmasedagatik Madrilgo Korteen diputatu aukeratua izan zela, eta hurrengoa baieztatu zuen:
<< … Ordezkariak aukeratu behar ditugu organismo arraro batentzat, Madrilgo Korteetarako. Bertara daramatzagun euskal diputatuak, atzerritar bezala tratatuak izango direla jakin behar dute, bertara ez doazela Espainiako interesak defendatzera baizik eta beraien aberri sakratuarenak: Euzkadi…
Gobernu britainiarrak, 15 urte geroago, Euskadin faszismoaren kontra borrokatzen zuen euskal nazionalismoari itzuli zion, Interbentzio ezaren Paktua sinatuz eta Londresen Interbentzio Ezaren Kommitearen egoitza bezala ezarriz. Hori dela eta, Frantziak eta Britainia Handiak ez zien errepublikanoei lagundu eta Alemaniak eta Italiak menpekoei muga gabe laguntzea. Guztiok ezagutzen ditugun eta oraindik ere sufritzen ditugun eraginekin.
Baina, euskaldunen sorte onerako, gauza bat Britainiako Gobernua zen, Europan zehar Faszismoaren boterearen garapenaren aurka jotzeko ezgai, eta beste gauza oso ezberdin bat britaniar hiritarrak. Britainia Handian Gerrateko euskal Umeen hainbat historia jaso ditugu blog honetan. Baina, ume horiei laguntzeko eta matxinatuen kontra borrokatzen zuten euskaldunei ongaiak bidaltzeko blokeoa apurtu zuten itsasontzi eta britainiar marinelei buruz gainetik baino ez dugu hitz egin.
Kapitaina hauetariko baten historiari buruz hitz egiten digu The Telegraphe webgunean eta pertsonai historiko honen profila sortzeko bere ondorengo batek egindako ikerketari buruz. Artikuluak, Bilboko portuan kapitain zen itsasontzian arma izkutuak zeramatzala kontatzen digu. Baina bilaketan, euskal errepublikanoen laguntza lanak egin zituen beste kapitain ingeles batek egindako narrazioa aurkitu dugu, eta historia honen pertsonaiak Bilboko Portuan (bonbardaketa jasota) 1.000 euskal errefuxiatu jaso eta errebeldeen itsasontziak zein Royal Navyko itsasontziak eskibatuz gerratetik urrundu zituela kontatzen digu.
Itsasoko otsoen historia bikaina. Bere ekintzek gainera fama eman zioten, hainbat garai hartako abeslari bikote famatuak ere abesti bat zuzendu ziotela.
The Thelegraph – 21/6/2012 – Gran Bretaña
An online encounter with my uncle, the gun-running ‘Potato’
Apropos of not much, I got involved in a chat about family trees, which prompted me to investigate out the tale of my only (as far as I know) notable forebear, a Welsh cargo ship captain named Davey “Potato” Jones. Potato Jones, – my great, great uncle – hit headlines worldwide in 1937, including in this newspaper, as the mouthiest of a group of British merchant skippers planning to run the blockade of Bilbao. Franco had attempted to cut off access to the Basque port to starve Spanish Republicans.
(Jarraitzen du) (Itzulpen automatikoa)
—————————————–
Ceredigion Council Country – Gran Bretaña
‘Thirty Eight Years at Sea’, Memories of Captain Lewis James Herbert, Borth (1900-1981)
I decided it was time for me to return home and I travelled via the Cunard to Southampton. I decided to call in at Cardiff and see what the prospects of employment were. To my surprise, I was immediately offered a berth as Chief Officer. I agreed to accept on one condition – that I had ten days at home. The owner was surprised at this request, but I explained to him that I had just returned from Canada and that I was engaged to be marries. As the owner knew my prospective wife to be, this was arranged. Twelve months later, we were marriesand the onwer came to the wedding and stayed in Borth for a week. A few months later I was promoted Master in the same firm and remained with them until all the ships were sold. When the ship on which I was serving was sold. the new owner asked me to remain. Judge my surprise, when I was told that the ship was now chartered to the Spanish Government and ‘promised me the moon’ if I agreed to stay. Sad to relate the promise never materialised! The Spanisg Civil War was then at its height. All went well for a while but eventually we were told to run the blockade to a North Spanish port. To wait for this run, we had to proceed to the fishing port of St. Jean de Luz in South West France and await orders. I was thoroughly enamoured with this delightful port, so much so, that we named our first daughter Jean. Orders came to proceed to Santander and we arrived without sighting and of General France’s warships. We discharged our cargo, sometimes under difficult conditions, (Franco’s aeroplanes were droppingbombs) and than we were equipped to carry refugees to France. Also in port was the legendary Captain ‘Potato’ Jones, another vessel.
(Jarraitzen du) (Itzulpen automatikoa)
The Two Leslies – Old Potato Jones / Now You’ve Been and Gone and Done It (1937)
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country
