Duela egun batzuk, euskal zientzialari-talde batek Ezkurtzako kobazuloan duela urte batzuk aurkitutako hagaxka magdaleniar batzuei buruz egindako azterlan bati hitz egiten duen eta hainbat komunikabidetan argitaratutako informazioarekin topo egin genuen.
Lana Munibe Arkeologia eta Antropologia Aldizkariak jaso du, Aranzadi Zientzi Elkarteak argitaratuta (hainbat aldiz hitz egin dugu horretaz).
Interes handikoa iruditu zitzaigun artikulu zientifikoak, 2014az geroztik Ezkuztako haitzuloan (Azpeitia-Gipuzkoa) agertutako hiru «hagaxka magdaleniarrak» bere garai eta estiloan deskribatu eta kokatzen ditu.
Guri, gai horietan batere adituak ez garenez, horrelako artikulu batek, garai hartan Europako Kontinenteko zati horretako biztanleak beste erkidego batzuekin mugitzen zirela eta harremanak zituztela ulertzeko balio digu. Irakurri bezain laster, blogean jaso genuen beste azterlan bat gogoratu dugu, Aranzadi Zientzia Elkarteak egindakoa. Azterlan horretan, duela 25.000 urte inguru gaur egungo Donostian zegoen kanpaleku bat aztertuz, gizarte nomada horiek ustiatzen zuten lurralde ekonomikoa azaltzen zen. Bere industria litikoa egiteko hautatutako silex motak eskaintzen dituen datuetan oinarrituta.
Hori guztia liluragarria da. EFEko kazetariak zientzia-alderdiari albiste honetan erantsi dion sarrera «politikoa» da hain liluragarria iruditzen ez zaiguna.
Dioenez, hagaxkak «Pirinioak Frantziatik zeharkatu zituen eta penintsulan sartu zen gizaki moderno batzuek ahaztuta utzi zituzten». Ez dakigu, inork ez daki, ahaztuta utzi ote zituzten, eskaintza ote zen, edo «haien ibilbidea markatzeko uzten ote zuten». Zaila da pentsatzea garai hartan ehiza partida bat, edo silexa pilatzekoa, balio horretako pieza batzuk ustekabean ahaztea.
Haien bizimoduari eta joan-etorriei buruzko beste informazio batzuk ikusita, ez dirudi leku hura arraroa edo arrotza izango zenik. Dirudienez, pasabide eta babesleku baten parte izan daiteke bere ehiza partidetan edo bestelako partidetan.
Frantzia? Benetan? Zenbaiten ustez, nazio-estatuak iraunkorrak dira Europaren historian.
Historiako une hartan, azken glaziazioan, lurralde, kultura eta harreman ekonomikoak partekatzen zituzten gizakien talde bat zegoen, Pirinioen bi aldeetara hedatzen zen espazioan. Ezer ez zen Frantzia edo Espainia.
Aurkikuntza horiek kokatu beharko balira, «lurraldera jon beharko litzateke gehiago». Kontuan hartu beharko litzateke, arte-eredu hori zabaltzen den lekutik, «hagaxka magdaleniarrak» edo «isturitzdar hagaxkak» Isturizko haitzuloa dela, gaur egungo Nafarroa kontinentalean kokatua.
Gainera, mota eta garai bereko hagaxkak daude euskal lurraldean dauden beste kobazulo batzuetan. Adibidez, Abauntz haitzuloa (gaur egungo Nafarroako Foru Erkidegoa). Hagaxkez gain, Europako mendebaldeko mapa zaharrena aurkitu da, harriz grabatua.
Guk, «gaur egungo» zerbaitekin lotu beharko bagenitu, euskaldunekin egingo genituzke. Dakigun gauza bakarra da, egindako azterketa genetikoek, biztanle aurre-historiko haiek eta gure herrialdeko egungo biztanleak zuzenean erlazionatzen dituztela.
Seguru gai horietan azala «finegia» dugula uste dutela askok. Baina EFEk erabiltzen duen hizkuntza hori Historiaren ideia determinista baten ondorioa da… «Espainia edo Frantzia existitzen ziren, nahiz eta ez jakin lurralde horietan bizi zirenek». Edo hain erradikala ez den bertsioa nahi badute, «Espainia edo Frantzia historiaren eboluzio saihestezin baten ondorio dira».
Eta ez da horrela.
El Merkurio egunkari ekuatoriarrean agertutako erreferentzia eta Ignacio BARANDIARÁN Ana CAVA, Alvaro ARRIZABALAGA eta María-José IRIARTE-CHIAPUSSO egindako eta Aranzadi Zientzi Elkarteko Munibe aldizkariaren 70. alean argitaratutako azterketa uzten dizuegu.
El Mercurio – 2020/2/2 – Ekuatorea
El misterio de las varillas magdalenienses olvidadas en Gipuzkoa
Hace entre 14.000 y 14.500 años, en pleno período Magdaleniense, cuando los neandertales llevaban ya más de 20.000 años extintos, un grupo de humanos modernos cruzó los Pirineos desde Francia, se internó en la península y olvidó en una cueva de Azpeitia (Gipuzkoa) tres varillas de asta decoradas que se han convertido en un verdadero misterio para los arqueólogos.
(Jarraitu) (Itzulpen automatikoa)
Goiburuko argazkia: 3. hagatxoaren jatorrizko egoera aurkitu zenean (argazkia: Antxieta Arkeologia Taldea).
Last Updated on Api 18, 2021 by About Basque Country
