Carlos Evia Cervantesek Novedades Yucatán mexikar egunkarian argitaratutako artikulu hau maitasunez gordea geneukan. Honetan, Done Mikel Aralarko Santutegiaren sortzailea den Teodosio de Goñiren historio/kondaira kontatzen zaigu.
Maitasun honen arrazoia, bereziki maite ditugun elementu ezberdinak batzen direla da.
San Miguel In Excelsis
Lehena, Done Mikel Aralarko Santutegiari buruz dela, orain dela 1.000 urte baino gehiagotik euskaldunentzat esanguratsua den eta gainera oso garrantzitsua den leku ispiritualetako bat. Euskal Nazionalismoarentzat, Done Mikel Goiaingerua Euzkadiko patroia da 1909tik. Bere ospakizuna, San Migel Excelsis, euskaldun askorentzat poztasun eta ospakizun arrazoia da. Era berean, 1936an, bere ospakizun egunean, Lizarrako alkatea, Fortunato de Aguirre, errekete matxinatuen eskuetan hil zen. Euskaldun eta demokrata izateagatik eta gainera, urte askotan zehar, eta baita azkenaldian, Nafarroa dominatu eta feudo pribatua izang balitz bezala gobernatu izan duen jauntxoei aurre egiteagatik matxinatuek gorrototua.
Guk leku hau noizbehinka bisitatzen dugu eta historia honen pisua sentitzen dugu. Leku honek transmititzen duena somatzea ez da zaila, bai 10 mende baino gehiago eta gero bisitariek zapaldutako Santutegia bisitatzean; edota amilegitik, oso behean, gure aberriko hiriburuetako bi, Iruñea eta Gasteiz, lotzen dituen eje naturala ikustean, Sakana.
Gainera, historio hau Yucatan Penintsulatik kontatu digute, orain dela denbora kontatzen genuen bezala, euskal lauburuek azpimarragarria den presentzia duten lekua. Amerika osoan zehar zabaldu izan den oinordearen adibidea.
Hala ere, Carlos Evia Cervantesen testuari xehetasun bat egin behar diogu. Barandiaranek ez zuen «Espainiaren, zehazki Euskadi edo Euskal Herriaren folklorea eta tradizioa» ikertu. Honek, euskaldunen folklorea eta tradizioa ikasi zuen. Euskaldunak, orain Espainiako Erreinuaren eta Frantziako Errepublikaren lurraldea denaren lur zatian bizi dira. Hare gehiago, Aita Barandiaran, Euskal Herri kontinentala den lurraldean eman zituen bere bizitzako azken urteak, frantziako administrazioaren pean dagoen lurraldean. Bertan euskaldunak ikertzen jarraitu zuen, euskal lurraldean zegoelako. Eta beste hamarmilaka pertsona bezala, Errepublika akabatu eta euskal Kultura jarraitu zuten matxinatuetatik ihes eginez erbestera joan zen.
Mexikar egunkariaren informazioa eta leku bikain honi zuzendutako Auñamendi Euskal Entziklopediaren sarrera uzten dizuegu.
Novedades Yucatán – 2019/3/20 – Mexiko
El arcángel San Miguel y el dragón
José Miguel de Barandiarán y Ayerbe Espainiako folklore eta ahozko tradizioko aditu handienetako bat izan zen, zehazki Euskadi edo Euskal Herria. Ipuin mitiko ospetsu bat sortu zuen, pinturaren arteari eskainitako askorentzat inspirazio iturri baitzen.
Aita Burgui-k idatzi baino lehen, aspaldidanik Nafarroarekin lankidetzan aritu ziren historialariek (eta baita erresumako agintarien agindupean ere), Moret Aita bezala, ez zuten San Migel Excelsis Santutegiaren sorrera lotu. Don Teodosioko gertaerak, baina santutegian bertan aipatzen diren tresna zaharrenak aipatu zituzten.
Dice irónicamente mi hijo Mikel que en mis colaboraciones periodísticas de temática histórica o política, “ya va tardando mucho Irujo en aparecer”. Y yo prefiero indicarle que, en realidad, intento escribir sobre el sentido amplio en el que ha de asentarse la concepción democrática y sobre la verdadera naturaleza de las libertades humanas. Libertad y democracia, acepciones tan deterioradas en el sistema político español, fueron defendidas por Manuel Irujo siempre, en todo momento y lugar, pagando por aquella tamaña osadía con “cuarenta y largos años de exilio”, que, aún en excelente forma y vigor, pudieron contemplar los abertzales que acudieron a la Asamblea Nacional de EAJ-PNV en Iruña en 1977.
Cookie propioak eta hirugarrenenak erabiltzen ditugu, gure webgunean erabiltzaileari ahalik eta esperientziarik onena ematen diogula bermatzeko. Cookieei buruzko informazio gehiago.
Webgune honek cookieak erabiltzen ditu, erabiltzaileari ahalik eta esperientziarik onena eskaini ahal izateko. Cookieen bitartez lortutako informazioa zure nabigatzailean gordetzen da, eta askotariko funtzioak betetzen ditu, hala nola gure webgunean berriro sartzen zarenean zu ezagutzea, edo gure taldeari webguneko zer atal iruditzen zaizkizun interesgarrienak eta erabilgarrienak ulertzen laguntzea.
Beharrezko cookieek oinarrizko funtzioak aktibatzen dituzte, nabigatzeko, esaterako, edo web orrietako eremu seguruetan sartzeko. Web orriak ezin du ondo funtzionatu cookie horiek erabili gabe.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
cookielawinfo-checkbox-necessary
iraunkorra
Urte 1
Cookie hau GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du. Cookie-ak erabiltzailearen baimena "Beharrezkoa" kategorian gordetzeko erabiltzen dira.
cookielawinfo-checkbox-non-necessary
iraunkorra
Urte 1
Cookie hau GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du. Cookie-ak erabiltzailearen baimena "Ez da beharrezkoa" kategorian gordetzeko erabiltzen dira.
PHPSESSID
saioa
Nabigatzailearen saioaren amaiera
Cookie hau PHPren jatorrizkoa da eta webguneari egoeraren datu serializatuak gordetzeko aukera ematen dio. Webgune honetan erabiltzaile-saioak ezartzeko erabiltzen da, aldi baterako cookie baten bidez egoera-datuak pasatuz. Cookie horri saio-cookie ere esaten zaio. PHPSESSID cookie-ak ez du iraungitze-eperik ezarrita, webgunea ixten denean desagertu egiten baita.
viewed_cookie_policy
iraunkorra
Urte 1
GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du cookie-a, eta erabiltzaileak cookie-ak erabiltzea onartu duen ala ez gordetzeko erabiltzen da. Ez du datu pertsonalik gordetzen.
__cfduid
iraunkorra
Hilabete 1
CloudFlare zerbitzuak ezarri du konfiantzazko web-trafikoa identifikatzeko.
Bisitariek web orriekin zer-nolako elkarreragina duten ulertzen laguntzen diete orrien jabeei cookie estatistikoek, modu anonimoan informazioa bilduz eta emanez.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
GPS
iraunkorra
30 minutu
Cookie hau Youtubek jartzen du, eta identifikazio bakarra erregistratzen du, erabiltzaileak beren kokapen geografikoaren arabera arakatzeko.
_ga
iraunkorra
2 urte
Erabiltzaileak eta saioak bereizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
_gat_gtag_UA_18912877_1
iraunkorra
Minutu 1
Erabiltzaileak bereizteko eta eskaeren portzentaia murrizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
_gid
iraunkorra
Egun 1
Erabiltzaileak eta saioak bereizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
__gads
iraunkorra
Urte 1
Iragarkiren batean klik egin duten edo ikusi duten bisitariak anonimoki identifikatzen laguntzen diote Google Ad Manager-i
Lehentasunen cookieek aukera ematen diote web orriari, orri horren jokabidea edo itxura aldatzen duen informazioa gogoratzeko; hala nola lehenetsitako hizkuntza edo zu zauden eskualdea.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
YSC
saioa
Nabigatzailearen saioaren amaiera
Cookie hau Youtubek jartzen du eta bideo txertatuen ikuspegiak arakatzeko erabiltzen da.
Web orrietako bisitarien arrastoari jarraitzeko erabiltzen dira marketin-cookieak. Erabiltzaile bakoitzari iragarki interesgarri eta erakargarriak erakustea dute xede.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
1P_JAR
iraunkorra
1 hilabete
Cookie hau datuak Google-era pasatzeko erabiltzen da.
DSID
iraunkorra
Ordu 1
Google-k ezarria, saioa Googleko kontuarekin beste gailu batean hasi baduz, zure jarduera, gailuen artean lotzeko eta bertan agertzen diren iragarkiak eta horien konbertsioa koordinatzeko.
fr
iraunkorra
3 hilabete
Cookie hau beharrezkoa da Facebook-eko “Like” botoiak funtzionatzeko.
IDE
iraunkorra
2 urte
Google DoubleClick -ek erabiltzen du, eta erabiltzaileak webgunea eta beste edozein iragarki nola erabiltzen dituen azaltzen duen informazioa gordetzen du, webgunea bisitatu aurretik. Erabiltzaileei, erabiltzaile profilaren arabera garrantzitsuak diren iragarkiak aurkezteko erabiltzen da.
mc
iraunkorra
Urte 1
Audientzia granularizatuak neurtzeko QuantCast plataformaren cookie-a. Ez dituzte datu pertsonalak gordetzen, erabiltzaile-identifikatzaileak eta haien nabigazioa baizik
NID
iraunkorra
6 hilabete
"NID" cookie-ak ID bakarra du, Google-ek zure lehentasunak gogorarazteko erabiltzen duena, eta beste informazioren bat, hala nola zure hizkuntza gogokoena, orri bakoitzean bistaratzea nahi duzun bilaketa-emaitzen kopurua (adibidez, 10 edo 20) eta Google-en Bilaketa Seguruaren iragazkia aktibatuta edo desaktibatuta egotea nahi duzun.
uid
iraunkorra
Urte 1
Webguneko bisitarien kopurua eta jarrera modu anonimoan neurtzeko erabiltzen da cookie hau. Bisita-kopurua, webgunera egindako bisiten batez-besteko iraupena, bisitatutako orrialdeak eta abar biltzen dituzte datuek, erabiltzaileek, haiei zuzendutako iragarkiei buruz dituzten lehentasunak hobeto ulertzeko.
VISITOR_INFO1_LIVE
iraunkorra
5 hilabete
Cookie hau Youtubek jartzen du. YouTubeko bideoak webgune batean txertatuen informazioa arakatzeko erabiltzen da.
_fbp
iraunkorra
Egun 1
Facebook-ek publizitate-produktu batzuk eskaintzeko erabiltzen du, esate baterako, iragarkiak egiten dituzten hirugarrenen eskaintzak.
Sailkatu gabeko cookieak, banakako cookieen hornitzaileekin batera, oraindik sailkatzeko ditugun cookieak dira.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
cref
iraunkorra
Urte 1
Hirugarren batek ezarria
d
iraunkorra
3 hilabete
Hirugarren batek ezarria
i
iraunkorra
Urte 1
Hirugarren batek ezarria
KADUSERCOOKIE
iraunkorra
3 hilabete
Cookie honek erabiltzaile bakoitzak Pubmatic-eko kideen webguneak bisitatzeko erabiltzen duen nagigatzaile edo gailu bakoitza identifikatzen du.
KTPCACOOKIE
iraunkorra
Egun 1
Cookie honek erabiltzaile bakoitzak Pubmatic-eko kideen webguneak bisitatzeko erabiltzen duen nagigatzaile edo gailu bakoitza identifikatzen du.
na_id
iraunkorra
13 hilabete
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_rn
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_sc_e
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_sr
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_srp
iraunkorra
Egun 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_tc
iraunkorra
13 hilabete
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
ouid
iraunkorra
13 hilabete
Identifikazio-kate bat ezartzen du bisitari jakin batentzat. Bisitaria bere itzuleran ezagutzeko erabiltzen da hori. Gainera, webguneak bisitariaren portaera erregistratzeko aukera ematen du, eta Addthis.com-ek eskaintzen dituen sare sozialetan partekatzeko funtzioa errazten du.