Itzultzailea: Leire Madariaga
Ernest Hemingway-ren euskaldunekiko, hauek kulturarekiko eta izatearekiko erlazioa sakona da bai denboran eta baita intentsitatean. Askorentzat, deskubrimentu bat izan da eta da. Konkretuki guretzat pixakana jakiten edo ezagutzan joan garen sekretu bat izan da, zein idazlearen eta euskaldun ezberdinen topaketen aztarnak aurkitzen gindoazen heinean deskubritu dugun.
Egia da denok ezagutzen dugula honen presentzia Iruñean, edota Donositara egiten dituen bizitak. Baina gutxienez euskaldun gehiengoarentzat ez zegoen ondo lotua idazleak gure herrialdearekin eta jendearekin mantendutako bisita, topaketa, erlazio, egonaldi eta kontaktu hauek. Alde honetan, zein Atlantikoaren beste aldean.
Ez zegoela argi lehenaldian esaten dugu, gaur egun Hemingway-ek Euskal Herritik eginiko ibilbidea argitaratzeko, ezagutarazteko eta zabaltzeko proiektua martxan jarri delako. Egun hauetan idazlearen loba, John Hemingway, Euskadi penintsularra arakatzen dabil bere aitonaren pausuak jarraituz.
Euskal Autonomi Elkarteko instituzioek martxan jarritako proiektu bat da, honekin, idazleak euskaldunokin izandako erlazioa ezagutzera emango da. Textua, proiektua azaltzeko asmoz Irekian argitaratu izan dena, autoreak Euskal Herritik zehar eginiko ibilbidea argi eta garbi adierazten du, honetaz gain, Bermeon, Mundakan, Donostian, Gasteizen, Iruñean, Baionan edo urrunago, Habanan, euskaldunokin izandako topaketak ere azaltzen ditu.
Arraroa iruditu zaigu artikulu hau ingelesez aurkitu ez izana, oso interesgarria delako eta era atsegin eta laburtuan kontatzen duelako idazlearen eta Euskal Herriaren arteko lotura.
Artikulu honetan, gure ohiko irakurleek jadanik ikusi dituzten euskaldunenganako erreferentziak aurkituko ditugu. Horietako asko eta deskubritzen goazen beste asko, bloga idazten hasi ginenean, oran dela 5 urte, ez genituen ezagutzen ere. Uste dugunez, “euskaldunei lapurtutako historia”-ren parte dira.
Gaur adibidez, Paco Garay arabar jatorriko euskal-kubarra deskubritu dugu, bizi zirraragarria izan duten euskaldun horietakoa. Gerardo Machado Morales diktadorearen kontra borrokatu zuten mugimendu iraultzailearen parte izan zen (Gibarako lehorreratzearen heroietako bat izanez) eta ondoren Batista diktadorearen kontra borrokatu zuen. 1937an Habana portuko aduanako buruzagia zen eta honek euskal kapitain bati laguntzeko aukera eman zion, Bilbokoa hain zuzen, nor Kubako hiriburura merkantzia berezia zeraman ondatutako itsasontzian heldu zen.
Kapitain hura Juan Duñabeitia zen, Simbad el Pirata ezizenez (Bilboko Kirol Elkarteko Zirkoaren parte zeneko garaikoa). Gerra Zibilaren garaian, Euskadiko Gerrako Armadaren Agregatua izan zen eta Habanararte urrez beteriko itsasontziaren buru izateko agindua jaso zuen, frankistetik urrun jartzeko. Bertan ezagutu zuen Paco Garay.
Biak izan ziren Ernest Hemingway-ren lagunak, Irekian argitaratzen diren hainbat pertsonen bezala eta jada dure blogean aipatu izan ditugunak.
Andres Unzainen moduko persona bikainak, Euzkadiko armadaren apaiz kapilau izaniko, nork bere erbestaldia Kuban egiten zegoen bitartean, esku pilotariak, euskal erbesteratuak eta baika iparamerikar idazlea aholkatu zituen.
Hemingway-en lagunak izanko euskal pilotarien historiak ere ezagutu ditugu Kuban eta honekin bizi izandako abenturak Bigarren Mundu Gerra garaian, urpekari alemanak Kubako kostetan ehizatzen saiatzen zirenetakoa.
Izan liteke, Irekiako textutik dakigunetik hurrengoa bakarrik bergogoratzea falta izatea; Hemingway-ek XIX hamarkada amaieratik Idahon bizi zen euskaldun familia batekin zuen harremana. Pasan den hamarkadaren 50.urtean, Pilar Arriagak bere Sun Valley-ko etxean Ernest Hemingway idazle famatua astero pare bat aldiz izan zuen afaltzen.
Guzti hauek, askotan esaten dugun bezala, euskaldunen historiaren parte dira, bistara izkutatuak, baita euskaldunentzat. Beste batzuek gure historia idaztearen beste eragin triste eta zitala.
Gure irakurleei Irekiaren artikulu bikaina usten diegu, Ernest Hemingway-ek Euskaldunen herrialdetik eginiko ibilbideari buruzkoa. Ibilbide honetan, Euskal Autonomi Erkidegoko Turismoaren arduradunekin, Nafarroako Foru Aldundikokoak eta Iparraldekoak parte hartzea espero dugu.
Iparamerikar autore honi dedikatutako aurreko sarrerak irakurtzera animatzen eta gonbidatzen dizuegu. Ez zarete damutuko. Historia liluragarriak kontatzen dizkigute.
Irekia – 13/5/2016 – Euskadi
Tras las huellas de Hemingway
Euskadi promocionará el destino Basque Country siguiendo los pasos de Ernest Hemingway que, además de en Pamplona, estuvo en varios sitios del País Vasco durante sus estancias a principios del siglo XX. Algo que el Gobierno Vasco y otras instituciones locales del país ya conocían por lo que se pusieron a trabajar para dar a conocer nuestro destino utilizando como excusa y gancho las visitas del escritor americano. Paralelamente, un grupo de periodistas chinos de National Geographic Traveller interesados en realizar un viaje para dar a conocer las andaduras de Hemingway por todo el Estado y también por Euskadi, se puso en contacto con Basquetour-Agencia Vasca de Turismo, a través de la Oficina Española de Turismo de Pekin.
(Jarraitzen du) (Itzulpen automatikoa)
Last Updated on Urt 9, 2021 by About Basque Country
