Itzultzailea: Leire Madariaga
Alonso Cuetok “La República” izeneko egunkari perutar batean argitaratutako artikulu bati esker, John Richardson-ek, Xabier de Irujok idatzitako liburu bati buruz; Gernika, 1937: The Market Day Massacre-ri buruz The New York Time Review of Books-ean argitaratutako hausnarketa deskubritu dugu.
Ez dugu blogean asko sakondu behar Gernikako Bonbardaketaren gaiak asko interesatzen digula konturatzeko. Xabier de Irujo, gerra krimen haren hurrengo egunetik esaten joan diren gezurren kontra borrokatu duen historiagilea da.
Hori dela eta, sarrera honetan liburuari buruzko informazio zabala aurkitzeak egundoko poztasuna eman digu. The New York Review of Books eragin handia duen argitalpena delako, baina ez bakarrik Estatu Batuetan, ingelesez hitz egiten den hainbat lekutan ere.
Poztasun guztia tristuran eta frustrazioa sentimenduan amaitu dute artikulua irakurtzen amaitzean. Egia esan, amaitu bezain pronto behiaren eta euliaren txistea gogoratu dugu.
Laburbilduz, txistea gai bati bakarrik ikasita, euliena, biologiako azterketa batera aurkezten den ikasle bati buruz da. Irakasleak behiei buruz galdetzen dioenan, ikasleak honi begiratzen dio, pixka bat pentsatzen du eta erantzuna ematen du: “Behia lau hankadun mamiferoa da, ezaugarri garrantzitsu bezala adarrak dituela esan genezake eta atzekaldean buztan luzea. Buztan horren helburua euliak uxatzea da. Hala ere, euliak díptero ordenaren intsektu batzuk dira…” eta hórrela 10 minutu eman zituen ikasleak zekien gai bakarrari buruz hitz egiten, euliak.
John Richardson-ek ikasle honi gogorarazten digu, ezberdintasuna bera ez dela ikaslea eta Irujoren lanari buruz egindako hausnarkeeta ez zela azterketa bat izanik. Gernikako Bonbardaketari buruzko liburu bati buruzko artikulua idaztea eskatu diote eta honi dedikatutakoa ez da %10-era heltzen. Picasso eta honen lanari buruz baino ez du hitz egiten. Aurrekoa hustekabeko elementua baino ez balitz bezala Picasso-ren lanarekin konparatuz. Askotan kontaturiko eta jadanik ezaguna den historia. Baliteke hórrela pentsatzea. Askok defendatzen dute, arrakasta artistiko eta kultural handiena sufrimenduaren ondorioz gertatu direlaren ideia. Pentsa dezake ere 1.500 hildako baino gehiago eta suntsitutako hiri bat “prezio txikia” dela gizakiak Picasso-ren lana disfrutatu dezan. Oraingoan ez zuen horretaz hitz egin behar. Ez zen momentua.
Oraingoan euskal ikertzaile bati buruz hitz egin behar zuen, iparamerikar unibertsitate batek argitaratutako liburuaz eta alemanek eta italiarren espainiar matxinatuen aginduak jarraituz Gernikan eragindakoaz hain zuzen. Tragedia handi baten parte dena, Espainiako Gerra Zibilarena, nongo irabazleak Estatu Batuetako gobernuaren bezalako beste gobernu demokratikoen laguntzaz bere heriotzararte erregimen kriminala mantentzeko gai izan zen diktatore faxista.
2016an inork ezin du Picasso-ren lana zalantzan jarri. Hori dela eta ez dugu ulertzen “euliei” buruz hitz egitea eta ez “behiei” buruz The New York Review of Books komunikabide serio eta ospetsuan.
Pertsonalki, 79 urteko oroipena eta gero artikulu hau argitaratzea intsentsibilitate hutsa eta biktimenganako iraina iruditzen zaigu. Ez esatearren “behiei” buruz ezer ez badakizun beste bati lan hori ondo egiten utz diezaiozula. Nahiz eta “euliei” buruz hitz egitea asko gustatu.
The New York Review of Books – 16/5/2016 – USA
A Different Guernica
In Gernika, 1937: The Market Day Massacre, the historian Xabier Irujo reveals the hitherto unknown fact that the destruction of the historic Basque town of Guernica was planned by Nazi minister Hermann Göring as a gift for Hitler’s birthday, April 20. Guernica, the parliamentary seat of Biscay province, had not as yet been dragged into the Spanish civil war and was without defenses. Logistical problems delayed Göring’s master plan. As a result, Hitler’s birthday treat had to be postponed until April 26.
(Jarraitzen du) (Itzulpen automatikoa)
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country
