Mexikon Euskaldunak Lagunen Sarearen bidez bidali diguten argazkia izan da (euskaldunen maitaleentzat ezinbestekoa den webgunea, oro har, eta Mexikoko euskaldunentzat bereziki) euskal herritarrak eta euskalduna munduarekin lotzen dituen zur zoragarri horretatik pixka bat (bakarrik pixka bat) tiratzera eraman gaituenak.
Argazkia Mario Morenorena da, Cantinflasena, eta txistera batzuk ditu eskuan. Materiala aukeratzen dabilela dirudi, bigarren argazkia baino lehentxeago egindakoa, Zesta-Puntan jokatzen ikusten baita. Argazkian, eskuz idatzitako bi izen agertzen dira. Aktore horrena eta itxura boteretsuko pertsonaia batena, Guillermo Amuchástegui, zeinak, saskia ondo doituta duela, arreta handiz begiratzen dio komiko unibertsalaren maniobrei.
Guretzat, pilotaren mundutik urrun, bitxikeria bikoitza da: Cantinflas Jai Alairen partidan ikustea, eta alboan duen pertsonaia nor den jakitea. Izan ere, bere jarreragatik, pertsonaia bat dela ikusten da. Hau, bere izena bilatzaileetan sartuta frogatzen da eta gainera, Auñamendi Entziklopedian sarrera propioa duela ikusi ahal izan dugu; edo Neuk!-i buruzko liburu bat idatzi dela, liburuen salmentarako web baten deskribapenean idazten dena:
Guillermo Amuchastegui garai baten lekuko izan zen: euskal pilota jokalaria, Madrilen, Floridan, New Yorken, Habanan, Tijuanan, Mexikon, Bartzelonan jokatu zuen. Autoen lasterkaria izan zen, dominoa, bilarra, gitarra, pianoa, tronboia jo zituen. Jende ezagunaren lagun izan zen; artisten, politikarien, kirolarien, toreatzaileen lagun. 276 orrialde Testuz kanpoko zuri-beltzeko irudiak. Argazki batzuetan Agustín Lara, Orson Wells, Cantinflas eta Esther Williams agertzen dira.
Juan I. Zulaikak ere, txik-txak Zesta Puntari buruzko bere webgunean, pertsonaia eta liburuari buruz hitz egiten digu.
Ikusten dugunez, pertsonaia horren erakarpen-ahalmena ez da Cantinflasekiko harremanean amaitzen. Esate baterako, Habanan pilota-jokalari gisa egon zen denboran, jai handiak egin zituen, eta ziur gaude Ernest Hemingwayrekin (Jai Alairekin gozatzen zuen) eta XX. mendeko 40ko hamarkadaren hasieran Kuban zeuden euskaldunekin (lanean edo erbestean).
Horri buruz hitz egiten digu Carlos Zuluagak, Diario Vascoren blogean, “Ernest Hemingway tomaba daiquiris con los pelotaris en el Floridita” izeneko artikulu zoragarri batean. Argazkian, idazlearekin eta AEBetako bi militarrekin batera, artikuluan agertzen den izen batekin bat etor litekeen apaiz irribarretsu bat agertzen da: Andrés Unzain, eta Mundakako apaiz gorri gisa definitzen da.
Erreferentzia horren ondorioz, jakin-min are gehiago pizten zaigu. Beraz, Interneten bila jarraitzen dugu, baina oraingoan apaiz honetaz zer jakin dezakegun ikusteko. Eta, hona hemen, Iurii Nikolaievich Paporovek idatziriko liburu bat aurkitu dugu; “Hemingway en Cuba“. 26. orrialdean, Estatu Batuetako idazleak Habanako euskaldunekin eta, zehazki, apaiz horrekin duen adiskidetasunaz hitz egiten da. Testu osoa hemen ikus dezakezue, baina ez diogu uko egiten apaiz hori nor eta zer den azaltzen duen paragrafoa erreproduzitzeari.
Hau da, euskal apaiz bat, abertzalea, antifrankista eta Gudarien batailoi bateko kapilaua Gerra Zibilean. Idazle iparramerikarraren lagun ona izan zen, 1950eko hamarkadaren amaieran euskal abertzale honen hilobia ikustera joan baitzen Bizkaiko kostaldean, eta, zalantzarik gabe, orduak eman zituen harekin Espainian eta Euskadin gertatutakoaz hitz egiten. Horrek aurreko artikulu batean plazaratu genuen teoria berresten lagunduko luke. Artikulu horretan, Hemingwayk, Idahora egindako bisitetan euskal emakume batzuekin izandako harremanei buruz hitz egiten genuen, eta, zalantzarik gabe, euskaldunen miresle eta lagun izan zela ziurtatzen genuen.
Gure irakurleek, sarrera honetan berria non dagoen galdetuko dute. Esan dezakegu erreferentzia-kate eder hori aurkitzeak, komiko mexikar batetik Habanan erbesteratutako apaiz abertzale batera eramaten gaituenak, berez artikulua merezi zuela. Baina gehiago dago.
“Vascos en México” webguneak, Barruti Federaleko Gobernua Mexiko Frontoia irekitzea pentsatzen ari dela aditzera eman digu, Cantinflasek Zesta-Puntan jokatzen duen argazkian agertzen den frontoia. El Universalek ere jasotzen du albiste hori.
El Universal – 2013/4/16 – Mexiko
Opera GDF reapertura del Frontón
El Frontón México reabrirá sus puertas antes de concluir el año, luego de que autoridades capitalinas intervinieron para solucionar una huelga que le impedía funcionar. El inmueble actualmente está en fase de “limpieza”; su estructura será remozada para albergar, entre otras cosas, un hotel, indicó Salomón Chertorivski, secretario de Desarrollo Económico de la capital.
(Jarraitu)
———————–
Euskaldunak Mexikon – 2013/4/23 – Mexiko
GDF busca reabrir el Frontón México
El Gobierno del Distrito Federal busca recuperar espacios públicos de interés, por lo que ha estado haciendo negociaciones para la reapertura del Frontón México, que cerró sus puertas en 1996 debido a una huelga. Se espera esté en funcionamiento antes de este año.
(Jarraitu)
—————-
Interesa dutenek Jai Alaiean nazioarteko ospetsuen argazki gehiago ikus ditzakete, Euskaletxeen webgunean.
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country
