Euskararen eta iberiarraren arteko balizko harremanek azterketa-ildo bat sortu dute, gutxienez XVI. mendera atzeratzen dena, euskara Iberiar Penintsulan zehar hitz egiten zen hizkuntza zela ideia orokortzen hasi zenean. Euskal-Iberismoaren hasiera da. Eztabaidan menderik mende egon ondoren, badirudi harreman hori izana edo ez, oraindik ere zalantzan dago.
Atzo, Massachusetts Institute of Technology-ko (MIT) Computer Science & Artificial Intelligence Lab (CSAIL) erakundeak berri bat argitaratu zuen, eta bertan laborategi honetako ikertzaileek ikaskuntza automatikoko sistema bat sortu dutela azaltzen da, konputagailu bati hizkuntza bat automatikoki deszifratzeko aukera ematen diona, beste hizkuntza batzuekiko harremanari buruzko ezagutza aurreratuen beharrik gabe.
Argitaratutako informazioaren arabera, ikertzaile horiek beren sistemak, berak bakarrik hizkuntzen arteko harremanak zehaztu ditzakeela frogatu dute, eta hizkuntza iberiarra euskararekin benetan lotuta ez dagoela iradokitzen duten berriki egindako azterlanak berresteko erabili zuten.
Ziurtatzen dute proposatutako algoritmoak bi hizkuntzen arteko hurbiltasuna ebaluatu dezakeela; izan ere, hizkuntza ezagunetan probatzen denean, hizkuntza-familiak ere zehatz identifika ditzake. Taldeak bere algoritmoa erabili zuen iberiarra eta euskararekiko harremana bilatu zuen, bai eta familia erromantze, germaniar, turkiar eta uralikoetako hautagai gaitzenei ere. Euskara eta latina beste hizkuntza batzuk baino hurbilago bazeuden ere, oraindik desberdinegiak ziren erlazionatutzat jotzeko.
Egia esan, lan honi eta haren ondorioei buruz gehiago jakiteko gogoz geratu gara. Baina imajinatzen dugu, informazio labur eta ia telegrafiko hori, ikertzaileek lortu dituzten ondorioen berri sakon emango duen azterketa sakonago baten lehen zatia izango dela.
Hemen duzue MITeko CSAIL erakundearen webgunean jasotako informazio hori, ziur baikaude interes handiko gaia izango dela, eta eztabaida sutsua izango dela euskaldunen hizkuntza interesatzen zaienen artean.
CSAIL – 2020/10/21 – AEB
Translating lost languages using machine learning
Recent research suggests that most languages that have ever existed are no longer spoken. Dozens of these dead languages are also considered to be lost, or “undeciphered” — that is, we don’t know enough about their grammar, vocabulary, or syntax to be able to actually understand their texts.
(Jarraitu) (Itzulpen automatikoa)
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country
