Duela urtebete, San Ignazio Ikastetxea edo «Bizkaitarren Ikastetxea» sortu zeneko 250 urteen oroitzapena gogoratzeko artikulu bat idatzi genuen. Umeentzako eta emakumeentzako prestakuntza- eta harrera-zentro bat, Mexikoko Aranzazu Gure Ama kofradiak sortua.
Gaur, berriz ere, hari buruz arituko gara, erakunde berezi honen historia xehetasunez azaltzeko bi dokumental argitaratu baitira. Dokumental hauek Azteka Telebistaren ADN Kanalak ematen duen “El Foco” programaren parte dira.
Eta ohiz kanpokoa arrazoi askorengatik esaten dugu. Besteak beste, hasiera-hasieratik irabazi-asmorik gabeko erakunde pribatua delako; Mexikon, Kolonia sortu zenetik etengabe jarraitu duen hezkuntza-erakunde bakarra da; Mexikon eman diren nazionalizazio eta desamortizazio guztiak gainditu ditu; jatorriari leial izanik, behar duten pertsonei bekak ematen jarraitzen du; helburuak zabaldu ditu, eta garaietara egokitu da; izan ere, sorrerako helburua euskal jatorriko neska umezurtz eta alargunak heztea bazen ere, orain bi sexuetako haurrak eta gazteak berdintasunean hezten ditu; eta patronatu batek gobernatzen jarraitzen du, hori baita, etenik gabe, jatorrizko sortzaileekin lotzen den arduradun-lerro baten osagaia.
Gainera, bere hormen azpian gordetzen ditu «José María Basagoiti Noriega» Artxibo Historikoko Funts Zaharrak, XVI., XVII., XVIII. eta XIX. mendeetan emakumearen bizitzari eta hura babestu zuten erakundeei buruzko gai nagusia duen altxor batez osatuak.
Inork ezin du zalantzan jarri hezkuntza-instituzio mexikarra denik, eta hura sortu zuten euskaldunen eta bi mende eta erdi baino gehiagoan ikastetxea mantendu, babestu eta zuzendu zutenen ondorengoak mexikarrak direla.
Baina egia da halaber, euskaldunek Amerikan eta Filipinetan garai kolonialean ehuntzen zuten sareko nodo nagusietako batean jaiotako euskaldunen herentzia dela. Aipatu izan dugun Mexikoko Arantzazu Gure Amaren Kofradiaz ari gara. Kofradia hori funtsezkoa izan zen ermandade eta kofradien sarean, Arantzazuko Andre Mariaren izenarekin lurralde kolonialean kokatutako euskaldunak sortu baitzituzten erlijioan, gizartean eta ekonomian elkartzeko, babesteko eta laguntzeko. Sare honetaz askotan hitz egin dugu, 1612an Liman sortu zen Ermandadeaz.
Mexikoko Arantzazuko Kofradia hau 1681ean sortu zen. Hau da, 11 urte eskas falta dira euskaldunek hiri hartan sortu zuten 350. urteurrena ospatzeko.
Héctor de Mauleónek eta Veka Duncanek egin dituzte bi dokumental hauek. Horietako bat ikastetxeari berari dagokio eta bestea artxiboari.
Mexikoko euskal-ondorengoez ari garela, esanguratsua da “El Foco“ren bi arduradunetako batek Xiberuaren egungo hiriburuaren izena du abizen gisa. Horrek adierazten du Héctor Mauleónek harreman zuzena duela Mexikon hainbeste aurkitzen dugun euskal herentziarekin.
Bi bideo-erreportaiekin batera, Mexikoko Arantzazuko Kofradiari buruzko artikulu bat ere partekatuko dugu. Elisa Luque Alcaide gai horietan aditua den handienetako bat da, eta dagoeneko aipatu dugu Limako Arantzazuko Ermandadeaz aritu garenean. Horri «baina» bakarra jar diezaiokegu; izan ere, etengabe hitz egiten du «euskal-nafartar» komunitateaz, haiek, fundatzaileek bereizketa hori egiten ez zutenean.
Bizkaitarren Ikastetxea
Bizkaitarren Ikastetxeko ondarea
Iturria: Euskomedia
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country