Itzultzailea: Leire Madariaga
Hiru artikulutik hau izango da Sarah Richardson-ek Tyne & Wear Museum blog-ean egindako publikazioei buruz egingo dugun lehenengoa, publikazio hauek Gerra Zibilaren garaian Newcastle eta euskaldunen arteko erlazioari buruz hitz egiten dute.
——————–
Shields Gazette izeneko egunkari britaniarrak (1848an sortua), Normak Ramsey izeneko itsasgizonaren historia eta honek Gernikak jasotako bonbardaketa faxistaren ondorioen argazkiak biltzen ditu. Artikulua, Janis Blower-ek sinatua, beste artikulu batean oinarritzen da, Sarah Richardson-ek sinatua, Tyne & Wear Museum blog-ean Conscience and Conflict: British Artists and The Spanish Civil War erakusetarekin erlazionatua. Erakusketa, Laing Art Gallery-n aurki genezake ekainak 7 arte.
Historio unkigarria da benetan, zeinetan Franco-k matxinatutako tropengangik inguratuta zeuden euskal biztanleria laguntzeko eta blokeo faxista hura apurtu izan zuten itsasgizon batzuen ausardia eta euskal autoritateank munduari faxismoak euskal biztanleariari egin ari zion bihozgabekeriak ezagutarazteko desira elkartzen diren.
Jada, Bilboko portura heltzeko matxinatutako itsasontzien blokeoa apurtu zuten britaniar itsasgizonez hitz egin dugu. Konkretuko, Davey “Potato” Jones kapitainaren adoreaz. Artikulu honetan, britaniar autoritateen memoria faltaz hitz egiten genuen ere. Euskal autoritate legitimoei laguntzera ukatu zen gobernua, zeinez ez zuen gogoratu izan nahi nola euskal nazionalista ontzi-konpainia batek, bere ontzidi guztia Erresuma Batuaren zerbitzura jarri zituen Lehen Gerra Mundialean (itsasontzi asko galduz). Gobernu bera, beranduago, euskal ume errefuxiatuak hartzera ukatuko zen.
Sorte onez, askotan esaten dugun bezala, Gobernua gauza bat zen eta britaniar gizartea beste bat. Azken honek itsasgizonak bialdu zituen hornikuntzarekin euskal biztanleria laguntzeko eta gobernu britaniarra (Franco faxistaren jarraitzailea) 4.000 Gerrako euskal ume errefuxiatuak hartzera behartu zuten.
Informazio hauetan kontatzen zaigun historian hiru gauza biltzen dira: britaniar itsasgizonen adorea, herrialde hartako biztanleriaren konpromesua eta Gernikako Bonbardaketak nazioarteko biztanlerian izan zuen eragina. Munduari George L Steer-ek (The Times eta New York Times) eta Noel Monks-ek (Daily Express) kontatua. Segurua zen Erresuma Batuaren ateak 4.000 ume haiei irekitzea ahalbidetu zuen konbinazioa, Nicholas Rankin kazetariak eta idazleak kontatzen digun moduan. Jadanik idatziriko sarrera batean adierazi genuen, pertsona solidario guzti haien ohorean, era berezian titulatu genuen: GERNIKAKO BONBARDAKETA. BORONDATEAK GEHIAGO DIRTIRATZEN DU, GAIZTAKERIA BELTZAZ INGURATUTA DAGOENEAN.
Baina honetan biltzen dugun historiara bueltatuz, Norman Ramsey, South Shields-ekoa, apirilak 23an Bilbora heldu zen janariz Beteta zihoan Hamsterley izeneko kargaontzian. Matxinatuen itsasontziak direla eta bidai zail bat izan zuten, non ia hauen eta Britaniar Armadaren artean konfrontazio zuzen bat gertatu zen nazioarteko uretan. Konkretuko, 8.000 tona janari heldu ziren egun hartan blokeoa apurtu zuten hiru itsasontzietan: Macgregor, Hamsterley eta Stanbrook kargaontzietan. Bilboko ibaian bou bik eskolta emanda eta jendearen txalotzearen artean sartu ziren.
Bilbon, euskal autoritateen, Lehendakari Aguirrene Gobernuak, munduak Franco-ren bihozgabekeriak ezagutarazteko zailtasunen jakinean, britaniar itsasgizonak errautsitako gune batzuk ikuskatzera gonbidatu zituen. Gizon haiek, gerraren ondorioak lehen pertsonan ezagutzeko frontetik kanpo egin zutenak (egundoko arriskuan), ezin zuten imaginatu herrialde bati egiten zitzaion lehen bonbardaketa masiboaren lekuko izango zirela. Gernika suntsituta ikusteko garaiz heldu ziren, matxinatuen herria hartu eet gertatutakoa izkutatzen saiatu baino pixka bat lehenago.
Norman Ramsey, Gernika suntsituta eta Gernikatik Bilborako bidean aurkitzen zituen errefuxiatuen argazkiak atera zituen. Honek, Steer edo Monks-ek moduan, Egiaren eta Justiziaren erantzukizunarekin bete zuten eta ikusitakoa kontatu zuten. Dudarik gabe, gutxienez ume errefuxiatuei deritzenez, Gobernu britaniarrak gizartearen aldarriaren ondorioz bere jarrera pasiboa aldatzen kolaboratu zuten.
Hauek ere Euskaldunen benetako Lagunak izan ziren.
Eskerrik asko.
Historia kontatzen duten bi artikuluak usten dizkizuegu The Laing Art Gallery-ren web gunea eta Google-en The Cultural Institute-en dagoen museo honen ibilaldi birtuala.
Shields Gazette – 11/5/2015 – Gran Bretaña
South Shields seaman captured Spanish Civil War on film
THE most iconic image associated with Guernica – the Basque town bombed during the Spanish Civil War in 1937 – is Picasso’s famous painting of the same name. But photographs also captured the devastation caused by the raid – yet who would have thought that some of them would be the work of a South Shields merchant seaman? His name was Norman Ramsey, and he was among the crew of the Newcastle steamer Hamsterley, which had docked three days earlier, with a cargo of food, in the port of Bilbao. Norman used his camera to photograph refugees on the road from Guernica, as well as some of the town’s shattered buildings.
(Sigue) (traducción automática)
————————
Tyne & Wear Archives & Museums – 175/2015 – Gran Bretaña
Newcastle foodship crew witness the devastation of Guernica bombing in the Spanish Civil War
This photograph of refugees on the road from Guernica was taken by Norman Ramsey of South Shields shortly after the city was bombed on April 26th 1937. He had arrived on the Newcastle steamer Hamsterley,which had docked in Bilbao three days earlier with a cargo of food for the starving Basque population. The bombing of the ancient city of Guernica was carried out by German aircraft in support of the Nationalist leader General Franco during the Spanish Civil War (1936-39). The war began after the Nationalists launched violent assaults to overthrow the democratically elected Republican government.
(Sigue) (traducción automática)
————————–
The Laing Art Gallery – -Gran Bretaña
Conscience and Conflict: British Artists and the Spanish Civil War
Featuring works by artists including Picasso, Henry Moore, Edward Burra, Wyndham Lewis and John Armstrong, amongst others, this exhibition reveals how a generation of British artists were drawn into the Spanish Civil War. While many went to fight in the war themselves, others created posters campaigning for aid for refugees, or created works that made fierce political statements.
(Sigue) (traducción automática)
————————–
Bisita birtuala Googlerekin The Laing Art Gallery
Last Updated on Api 25, 2022 by About Basque Country
