Besterik esan baino lehen, informazio honen titularra ez dela politikoki zuzena onartzen dugu , San Lorenzoko Golkoko iparramerikar bertakoez hitz egitea izango bailitzateke egokiena. Baina gure irakurleek onartu beharko dute horrela titularra ez dela hain deigarria izango, eta irakurri duten guztiek, gaztelania erabiltzen dutenek behintzat, lehenengoan ulertu dutela.

Ez da Kanadako euskal baleazaleen istorioez hitz egiten dugun lehen aldia. Ipar Amerikako zati horretan aurkitutako objektu europarrik zaharrenaren aurkikuntzaren historia ere sartuko dugu (historia horretatik gauza gehiago aipatuko ditugu laster). Baina oraingoan kulturaz, bere zentzurik sakonenean hitz egingo dugu. Wikipediaren ingelesezko edizioan hizketa bat aipatzen da, Algonquian Nazioko amerikar natiboek erabilitako pidgin bat (itzulpen automatikoa), Euskal Herriko balea-ehiztariekin komunikatzeko (itzulpen automatikoa).

Algonquin Couple, an 18th-century watercolor by an unknown artist. Courtesy of the City of Montreal Records Management & Archives, Montreal, Canada.

Hizkuntzei eta hizketei buruz asko ez dakigunentzat, Wikipedia bera erabiltzen dugu pidgin bat zer den jakiteko:

Pidgina hiztegi murriztua eta gramatika soila duen hizkuntza da, mintzaira baten joera sintaktiko, fonetiko eta morfologikoak beste baten unitate lexikoekin elkartzen dituena. Hizkuntza berbera ez duten gizataldeen artean elkar ulertzeko sortzen da. Batzuetan pidgina gizatalde baten lehen edo bigarren hizkuntza bihurtzen da. Pidgin adibideak dira txinatar ingeles pidgina, Haitiko frantses kreolea, eta Melanesiako ingeles pidgina.

Pidgina ez da talde etniko edo sozial jakin baten dialektoa; orohar, immigrante batek bere bizileku berrian erabiltzen duen hizkuntza aldaera da, edo lingustikoki oso desberdinak diren herrien artean harremanak sortzen diren guneetan erabiltzen den lingua franca bat. Pigdinak kolonietan sortu ohi ziren, nazio menderatzailearen hizkuntzaren gramatika sinplifikatu bat beste hizkuntzen elementuekin nahasten zenean. Pidgin hizkuntza askotatik kreol hizkuntzak garatu izan dira, hurrengo belaunaldiek pidginaren gramatika osatu eta ama-hizkuntza gisa ikasi dutenean.

Sarrera txikia da, baina gai honi buruzko artikulu interesgarriak aipatzen ditu. Gai horri buruzko artikulu argigarri bat ere aurki dezakegu Euskonews (itzulpen automatikoa), Michel Usereauk idatzia eta “Le pidgin basque-amérindien” izenekoa.

Egia esan, San Lorentzo aldeko euskaldunen historiak harritu egiten gaitu. Bai garrantziagatik, bai euskaldunok gure historiaz dugun ezagutza urriagatik.

 

Wikipedia – 2012/7/6 – AEB

Algonquian-Basque pidgin

Reflejos en los topónimos de la presencia vasca en el Golfo de San Lorenzo

Pidgin euskal-algonkino edo algonkin-euskalduna micmac, montagnais eta, seguruenik, beste triburen batek eta euskal baleazaleek erabili zuten komunikabide gisa. Geroago, Ternuako eta Labradorreko kostetara baleak ehizatu eta larruz saltzera zihoazen baleazale frantsesek ere erabili zuten.

(Jarraitu) (Itzulpen automatikoa)

Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country


Lagun iezaguzu aboutbasquecountry.eus mantentzen!
Help us keep aboutbasquecountry.eus running!
Ayúdanos a mantener aboutbasquecountry.eus

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Gune honek Akismet erabiltzen du zaborra murrizteko. Ikusi nola prozesatzen diren zure erantzunen datuak.