Asteburu honetan, Deia egunkariak Historias Vascas izenarekin argitaratutako telesailak Óscar Álvarez-Gila (blog honetako irakurleen aspaldiko ezaguna) historialarien artikulu bat argitaratu du. Bertan, «euskaldunen historia» bat aurkituko dugu, eta, beste behin ere, herrialde honek bere jendea munduko txoko guztietan edukitzeko duen gaitasuna erakutsiko digu.
Euskal olagizon batzuen istorioa da, «Biscaia eta Navarra», XVIII. mendean Portugalgo Erresumak Luandari kontratatu zizkiona, Angolako Errepublikaren egungo hiriburuari, eta orduan kolonia portugaldarrari, burdinola bat eraikitzeko. Inguruko eta garaiko fiebreen ondorioz tragedia-kutsua duen istorioa. Baina, batez ere, euskal olagizonek asko jateko eta edateko duten grinagatik, nahiz eta medikuaren gomendioen aurka egon.
Burdinola horren garrantzia ikus daiteke São Miguel de Luanda gotorlekuko azulejuetan nola irudikatzen den. XVI. eta XIX. mendeen artean Angolako historiari, faunari eta florari buruzko gertaera eta arrazoien eszenak biltzen dituzte.
Interesgarria da portugaldarren eta euskaldunen arteko harremanak. Kontatu ditugun hainbat istoriotan urteetan zehar aurkitu ditugun harreman sendoak. Hona hemen José de Anchietaren historia, «Brasilgo apostolua»; San Frantzisko Xabierkoa bera; edo, olagizonen antzeko istorio batean, oraingoan Portugalek baleak ehizatzeko industria bat instalatzeko kontratatutako euskal baleazaleekin, munduko onenekin, Brasilen.
Autorearekin hitz egiten badugu bere artikuluan jasotzen den istorio ederraz, horrek gauza garrantzitsu bat ekarri digu gogora:
Bere artikuluan jasotzen duen istorio zoragarriari buruz autorearekin hitz eginez, horrek gauza garrantzitsu bat gogorarazi digu: euskal diasporaren mugak askoz harago doazela, denboran eta geografietan, euskal iruditeria kolektiboan ohikoa den irudia baino.
«Euskal diasporari buruz hitz egiten dugunean, batez ere Amerikan, iparretik hegora, banatutako euskal etxe horiek imajinatzen ditugu, non historikoki kontzentratu baitziren euskal migrazio-korronte handiak. Euskal diaspora berriaren irudia ere ekar diezaguke burura, gaur egun euskaldun asko Europako beste herrialde batzuetara edo Txina edo Japonia bezalako urruneko lekuetara ikastera eta lan egitera eramaten dituen mugikortasuna. Batzuek beste emigrazio historiko batzuk ere gogoratzen dituzte, txikiagoak baina ez garrantzi gutxiagokoak, hala nola Filipinetara edo Australiara egindakoak.
Baina, egia esan, euskal presentzia izan zen munduko ia leku guztietan, eta oraindik ere euskal diasporaren historia horretako alderdi asko daude ahanzturaren erreskatearen zain.
Artikulu honetan, adibidez, ahaztutako kasu horietako bat aurkezten zaigu: XVIII. mendean Portugalgo Afrika kolonialaren bihotzera jo zuten euskaldunak. Angola, “euskal estiloko” burdinola jarri zuten martxan.»
Diasporaren historia gure nazioaren historiaren funtsezko zati bat da. Eta horrelako istorioek eta kontatzeko edo ezagutzeko dauden beste askok erakusten digute istorio hori, gurea, imajina genezakeena baino askoz zabalagoa eta aberatsagoa dela. Eskerrak eman behar zaizkie aurkitzen gaituztenei, eta horrekin Euskaldunen Historia eraiki eta osatzen dute.
Deia – 2021/5/22 – Euskadi
La Real Fábrica de Ferro de Nova Oeiras (1768) Una ferrería vasca en el corazón de Angola
A fama del hierro vasco, y por lo tanto de sus ferrones, se extendió como bien es sabido durante varios siglos a lo largo y ancho de Europa. Ya el propio Shakespeare se refería en dos de sus obras a las espadas denominadas Bilbo, que tomarían ese nombre por ser hechas de acero de gran calidad que se exportaba desde el puerto de Bilbao. La siderurgia vasca llevó incluso su producto al otro lado del Atlántico, al conseguir beneficiarse de un monopolio para la venta de hierro vasco en los territorios americanos de la corona de Castilla, monopolio del que gozó durante los tres siglos de dominio colonial.
(Jarraitu) (Itzulpen automatikoa)
Last Updated on Uzt 13, 2021 by About Basque Country
