Ikuspuntuak. Zangoza eta Xabierko gaztelua Nafarroan

Joan den abenduan, gure ingeleseko argitalpenaren arduradunak, John R. Bopp-ek, gure herrialdean zehar egiten dituen bidaien kronikak argitaratzen hasi ginen «Ikuspuntuak» atal honetan. Lehen emanaldian Bizkaian motoz egin zuen bidaiaren berri eman zigun, oraingo honetan Espainiako hegoaldeko lekurik ezagunenetako bat bisitatzera eramango gaitu: Zangoza -Zangoza eta Xabierko gaztelua.

Ez galdu

Zangoza eta Xabierko gaztelua Nafarroan

John R. Bopp

2020ko urrian, bigarren olatuak dena ixten hasi baino lehentxeago, 12ko zubiak eskura genuen zerbait aztertzeko eman zigun aukera aprobetxatu genuen. Horren arrazoia, neurri handi batean, atzerrira bidaiatzea saihestea zen, eta, halaber, hainbeste herrialde bisitatu ondoren, inguruan genuena ondo ezagutu gabe jarraitzen genuela jakitea. Beraz, maskarak jarri, gel desinfektatzailearekin bainatu, eta Nafarroako ekialdea esploratzera joan ginen.

Egun bateko bidaia Zangozan hasi zen, Aragoiko mugan. 1.000 urtetik gorako historia duen herri hau oso txikia da, baina historiotan aberatsa. Zangoza, leku estrategikoan zegoen Erdi Aroan, eta Nafarroako Erresumako erregeak eta nobleziak han biltzen ziren, batez ere Aragoiko tentsio uneetan. Bien bitartean, garrantzi estrategikoa galdu zuen Nafarroako Erresuma Gaztelako Koroan sartu zenean, eta horrek muga kendu zuen. Hala ere, bere estatusari eutsi zion, eta Gorteetako bilgune nagusietako bat izan zen desegin arte. Alde zaharra oso txikia da, laua, ongi zolatua, eta gustura ibiltzen da han.

Lehenengo geralekua San Salvador eliza zen, atari itxuragabe samarra zuena, baina ez genekien hori nahita bazen, edo zerbait gertatu bazen. Hortik minutu bateko kontua zen Santiago elizara iristea, 1164. urtean dagoeneko bazegoena. Jakina, Done Jakue bidean dago, Zangoza herria Erdi Arotik erromesentzat geldialdi garrantzitsua izan baita. Eliza dotorea da bere sinpletasunean, eta Santiagok berak, maskor batean atseden hartuta, ongietorria ematen die bidaiariei atariaren gainetik.

Segitu eta gutxira Foruen Plazara iritsi ginen, San Francisco de Asís komentua muturretako batean zuela. 1212 edo 1213an San Frantziskok berak sortu zuela esaten da, baina, zoritxarrez, itxita zegoen, eta buelta eman eta Kale Nagusian paseatu genuen. Oinezkoentzat egokituta, denda, taberna eta jatetxe interesgarriz beteta dago zeharbidea. Udalean eskuinera biratzen baduzu, arkupearen azpian Los Arcos plazara pasa zaitezke Vianako Printzea Jauregia miresteko, gaur egun udal liburutegia dena.

Baina Zangozako elizetako koroaren altxorra Andre Maria Erregina parrokia da, UNESCOren Gizateriaren Ondarearen gune bat gaur egun. Aragoi ibaiaren ertzean dago, 1131n eraikita zegoena eta sarrera harrigarria du. Ibaia zeharkatzen duen burdinezko zubiak elizaren izena darama eta ikuspegi ezin hobeak eskaintzen ditu, ez bakarrik elizarena, baita ibaiertzarena ere.

Eguna, Xabierko gazteluan amaitu genuen, 1506an San Frantzisko Xabierkoa jaio zen lekuan. Orduak eman genituen programatutako tourrean, Covid-aren higiene-neurri guztiekin. Hainbat mendetako artearen bilduma liluragarria oso ondo antolatuta zegoen, gazteluaren eta bizitzaren historiari, lanari eta santuaren bidaiei buruzko azalpen askorekin. Gainera, eguraldiarekin ere zorte handia izan genuen, eguzkia une egokian atera baitzen, gaztelua bere loria osoan argitzeko. Olite gaztelua handiagoa izango da, eta Frantzian Carcasonakoa maitagarrien ipuin itxurakoa da, baina Xabierrarena, nolabait, benetakoagoa da, eta bere tamaina txikia abantaila bat da turistarentzat, egun batzuk baino ez baititu esploratzeko. Hori bai, denbora gehiegi eman genuen Leireko monasterioa bisitatzeko, eta itzuli beharra geneukan!

Baina, esan beharra dago ez garela adituak, eta Covidaren pandemian bidaiatzen genuela (arreta handiz), eta horrekin turista gutxiago zeudela nabaritzen zen (ez ginen horregatik kexatu!) eta leku asko itxita zeudenn. Beraz, leku horietan gehiago sartu nahi baduzue, eta museoak eta dendak sakonago aztertu nahi badituzue, egun bat baino gehiago beharko duzue. Baina herriak xarmaz beteta daude, eta ilusio handia egin digu muga bat gurutzatzen ausartzen ez garenez, azkenean, geure herrialdean duguna arakatzea erabaki izana. Ez gara damutzen!

Gauzak berriro irekitzen direnean, bisitatu zalantzarik gabe. Eta asteburu bat baduzu, ez ahaztu Tutera eta Errege Bardea eskura daudela!

Last Updated on Urt 24, 2021 by About Basque Country