Gaur, duela 118 urte, Jerusalenen plaka bat jarri behar zen, «Aita Gurea»ren testua euskaraz idatzita. Zerbait korapilatu egin zen, baina hamar egun geroago, apirilaren 25ean, jarri egin zuten. Eta handik aurrera han jarraitzen du.
Ezagutzen ez genuen istorio bat da. Hau da, gure herriaren beste historia bat da, blog hau idazteari esker eta horren berri eman zigun irakurleari esker ezagutzen duguna. Gure irakurleekin partekatu nahi dugun istorioa.
Jerusalemgo Olibondoen Mendian, Testamentu Berriaren arabera Jesusek apostoluei Aita Gurea erakutsi zien eta handik Zeruetara igo zen lekuan, Pater Noster eliza aurki dezakegu. Nazareteko Jesusek Kristauen otoitz nagusia ezagutarazi zuen unea eta lekua oroitu eta ohoratzeko egina.
Eliza honek, bere harrien artean munduaren alde honetan bizi izan den eta bizi den historia gatazkatsua, non kulturak eta erlijioak nahastu eta askotan talka egiten duten gordetzen du. IV. mendean eraiki zuten lehen aldiz, bizantziar eliza gisa. Hortik aurrera, suntsiketa- eta berreraikitze-istorio luze bat dago, gaur egun arte, non XIX. mendean eraiki zuten eliza bat aurkitzen baitugu.
Jerusalemgo Pater Noster elizako sarrera. Atearen eskuinaldean euskarazko otoitza dago.
Mundu osoko hizkuntza askotan idatzitako perpaus horiek ditu pareten artean kultu-leku honek. 147 hizkuntzatan gutxienez. Eta hementxe heltzen gara blogean honi buruz hitz egitearen arrazoia, hizkuntza horien artean euskara dagoelako.
Historia interesgarria da Aita Gurea pareta horietan nola jarri zuten, 1902ko apirilaren 10etik maiatzaren 10era bitartean Lurralde Santura eta Erromara egindako Euskal Erromesaldia zela eta jarri zen.
Erromesaldiaren antolaketan, eliza horretan euskarazko otoitza duen plaka bat jartzea proposatu zen. Horretarako, herri-talde batera jo zuten, dirua lortzeko eta Lurralde Santura bidaltzeko. Atentzioa deitu digu beti, eman zitekeen gehienezko ekarpena erreal bat edo bost zentimokoa zela. Herritar gehienek egin ditzaketen kopuruak. Zalantzarik gabe, parte-hartzea ahalik eta handiena izan dadin eta dirutza handiko pertsona batek, edo talde txiki batek, plaka honen gastu guztiak bere gain har ez ditzan, ekitaldiaren protagonismoa bereganatuz.
Euskararen aurreko hizkuntzak Pater Noster elizan
Plaka honek, gainera, oso sinbolismo berezia izango zuen. 1902an, Pater Noster elizan, errezu honen 32 hizkuntza-bertsio zeuden. Horrek esan nahi zuen 33 zenbakia euskaraz jarriko zela. Kristau guztientzat sinbolismo sakona du zenbaki horrek, Jesus gurutziltzatzean zuen adina delako.
Gauza asko bizi izan zituen proiektu honek. Guztien artean bi aipa ditzakegu.
Lehenbizikoa, testua nola idatzi behar zen eztabaidatzea. Ezin dugu ahaztu garai hartan euskara ez zegoela normalizatua eta idazteko arau argirik ere ez zegoela. Adibidez, erromesaldia egin eta gutxira, 1902ko irailean, Sabino Aranak eta Resurrección Maria de Azkuek (biak oso aktiboak ziren Aita Gurea nola idatzi behar zen eztabaidatzen) Hendaiako Bateratze Ortografikoaren Kongresuan parte hartu zuten. Anekdota paraleloa denez, biltzar hartatik itzultzean Sabino Aranak Theodore Roosevelt presidente izendatzeagatik zorion-telegrama esatea merezi du, eta New York Timesek jaso zuen.
Plaka, Jerusalemgo Pater Noster elizan
Proiektu honen beste pasadizoa hurrengoa da. Baldosetan egindako plaka ez zen garaiz iritsi erromesaldian jartzeko, eta 1902ko apirilaren 15ean jartzea aurreikusita zegoen. Horrek, jakina, tristura handia eragin zuen erromesen artean. Azkenean, hilaren 25ean jarri zuten plaka, erromesak Jerusalemetik abiatu zirenean. Harrezkero, elizaren sarrerako atearen eskuinaldean aurkituko dugu.
Beraz, Jerusalem bisitatzen duten erromes eta turistak eliza hau ezagutzera hurbiltzen direnean, sarreran Euskaldunen Historiaren zati hau aurkitzen dute.
Historia hori sakonago ezagutzeko, José Antonio Arana Martijaren artikulua utzi zaituztegu. Sancho el Sabio Fundazioak 2006an argitaratutako 24. zenbakian jaso zuen artikulu hori.
Cookie propioak eta hirugarrenenak erabiltzen ditugu, gure webgunean erabiltzaileari ahalik eta esperientziarik onena ematen diogula bermatzeko. Cookieei buruzko informazio gehiago.
Webgune honek cookieak erabiltzen ditu, erabiltzaileari ahalik eta esperientziarik onena eskaini ahal izateko. Cookieen bitartez lortutako informazioa zure nabigatzailean gordetzen da, eta askotariko funtzioak betetzen ditu, hala nola gure webgunean berriro sartzen zarenean zu ezagutzea, edo gure taldeari webguneko zer atal iruditzen zaizkizun interesgarrienak eta erabilgarrienak ulertzen laguntzea.
Beharrezko cookieek oinarrizko funtzioak aktibatzen dituzte, nabigatzeko, esaterako, edo web orrietako eremu seguruetan sartzeko. Web orriak ezin du ondo funtzionatu cookie horiek erabili gabe.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
cookielawinfo-checkbox-necessary
iraunkorra
Urte 1
Cookie hau GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du. Cookie-ak erabiltzailearen baimena "Beharrezkoa" kategorian gordetzeko erabiltzen dira.
cookielawinfo-checkbox-non-necessary
iraunkorra
Urte 1
Cookie hau GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du. Cookie-ak erabiltzailearen baimena "Ez da beharrezkoa" kategorian gordetzeko erabiltzen dira.
PHPSESSID
saioa
Nabigatzailearen saioaren amaiera
Cookie hau PHPren jatorrizkoa da eta webguneari egoeraren datu serializatuak gordetzeko aukera ematen dio. Webgune honetan erabiltzaile-saioak ezartzeko erabiltzen da, aldi baterako cookie baten bidez egoera-datuak pasatuz. Cookie horri saio-cookie ere esaten zaio. PHPSESSID cookie-ak ez du iraungitze-eperik ezarrita, webgunea ixten denean desagertu egiten baita.
viewed_cookie_policy
iraunkorra
Urte 1
GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du cookie-a, eta erabiltzaileak cookie-ak erabiltzea onartu duen ala ez gordetzeko erabiltzen da. Ez du datu pertsonalik gordetzen.
__cfduid
iraunkorra
Hilabete 1
CloudFlare zerbitzuak ezarri du konfiantzazko web-trafikoa identifikatzeko.
Bisitariek web orriekin zer-nolako elkarreragina duten ulertzen laguntzen diete orrien jabeei cookie estatistikoek, modu anonimoan informazioa bilduz eta emanez.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
GPS
iraunkorra
30 minutu
Cookie hau Youtubek jartzen du, eta identifikazio bakarra erregistratzen du, erabiltzaileak beren kokapen geografikoaren arabera arakatzeko.
_ga
iraunkorra
2 urte
Erabiltzaileak eta saioak bereizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
_gat_gtag_UA_18912877_1
iraunkorra
Minutu 1
Erabiltzaileak bereizteko eta eskaeren portzentaia murrizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
_gid
iraunkorra
Egun 1
Erabiltzaileak eta saioak bereizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
__gads
iraunkorra
Urte 1
Iragarkiren batean klik egin duten edo ikusi duten bisitariak anonimoki identifikatzen laguntzen diote Google Ad Manager-i
Lehentasunen cookieek aukera ematen diote web orriari, orri horren jokabidea edo itxura aldatzen duen informazioa gogoratzeko; hala nola lehenetsitako hizkuntza edo zu zauden eskualdea.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
YSC
saioa
Nabigatzailearen saioaren amaiera
Cookie hau Youtubek jartzen du eta bideo txertatuen ikuspegiak arakatzeko erabiltzen da.
Web orrietako bisitarien arrastoari jarraitzeko erabiltzen dira marketin-cookieak. Erabiltzaile bakoitzari iragarki interesgarri eta erakargarriak erakustea dute xede.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
1P_JAR
iraunkorra
1 hilabete
Cookie hau datuak Google-era pasatzeko erabiltzen da.
DSID
iraunkorra
Ordu 1
Google-k ezarria, saioa Googleko kontuarekin beste gailu batean hasi baduz, zure jarduera, gailuen artean lotzeko eta bertan agertzen diren iragarkiak eta horien konbertsioa koordinatzeko.
fr
iraunkorra
3 hilabete
Cookie hau beharrezkoa da Facebook-eko “Like” botoiak funtzionatzeko.
IDE
iraunkorra
2 urte
Google DoubleClick -ek erabiltzen du, eta erabiltzaileak webgunea eta beste edozein iragarki nola erabiltzen dituen azaltzen duen informazioa gordetzen du, webgunea bisitatu aurretik. Erabiltzaileei, erabiltzaile profilaren arabera garrantzitsuak diren iragarkiak aurkezteko erabiltzen da.
mc
iraunkorra
Urte 1
Audientzia granularizatuak neurtzeko QuantCast plataformaren cookie-a. Ez dituzte datu pertsonalak gordetzen, erabiltzaile-identifikatzaileak eta haien nabigazioa baizik
NID
iraunkorra
6 hilabete
"NID" cookie-ak ID bakarra du, Google-ek zure lehentasunak gogorarazteko erabiltzen duena, eta beste informazioren bat, hala nola zure hizkuntza gogokoena, orri bakoitzean bistaratzea nahi duzun bilaketa-emaitzen kopurua (adibidez, 10 edo 20) eta Google-en Bilaketa Seguruaren iragazkia aktibatuta edo desaktibatuta egotea nahi duzun.
uid
iraunkorra
Urte 1
Webguneko bisitarien kopurua eta jarrera modu anonimoan neurtzeko erabiltzen da cookie hau. Bisita-kopurua, webgunera egindako bisiten batez-besteko iraupena, bisitatutako orrialdeak eta abar biltzen dituzte datuek, erabiltzaileek, haiei zuzendutako iragarkiei buruz dituzten lehentasunak hobeto ulertzeko.
VISITOR_INFO1_LIVE
iraunkorra
5 hilabete
Cookie hau Youtubek jartzen du. YouTubeko bideoak webgune batean txertatuen informazioa arakatzeko erabiltzen da.
_fbp
iraunkorra
Egun 1
Facebook-ek publizitate-produktu batzuk eskaintzeko erabiltzen du, esate baterako, iragarkiak egiten dituzten hirugarrenen eskaintzak.
Sailkatu gabeko cookieak, banakako cookieen hornitzaileekin batera, oraindik sailkatzeko ditugun cookieak dira.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
cref
iraunkorra
Urte 1
Hirugarren batek ezarria
d
iraunkorra
3 hilabete
Hirugarren batek ezarria
i
iraunkorra
Urte 1
Hirugarren batek ezarria
KADUSERCOOKIE
iraunkorra
3 hilabete
Cookie honek erabiltzaile bakoitzak Pubmatic-eko kideen webguneak bisitatzeko erabiltzen duen nagigatzaile edo gailu bakoitza identifikatzen du.
KTPCACOOKIE
iraunkorra
Egun 1
Cookie honek erabiltzaile bakoitzak Pubmatic-eko kideen webguneak bisitatzeko erabiltzen duen nagigatzaile edo gailu bakoitza identifikatzen du.
na_id
iraunkorra
13 hilabete
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_rn
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_sc_e
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_sr
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_srp
iraunkorra
Egun 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_tc
iraunkorra
13 hilabete
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
ouid
iraunkorra
13 hilabete
Identifikazio-kate bat ezartzen du bisitari jakin batentzat. Bisitaria bere itzuleran ezagutzeko erabiltzen da hori. Gainera, webguneak bisitariaren portaera erregistratzeko aukera ematen du, eta Addthis.com-ek eskaintzen dituen sare sozialetan partekatzeko funtzioa errazten du.