Dolores Redondo euskal idazlearen «Baztango trilogia»ri buruzko kritika Forbes-en

Gero eta nabarmenagoa da Netflix, HBO edo Amazon Prime bezalako telebista-kanal berrien indarra eta eragina. Horri, zinemak, fikziozko kontakizunak, nahiz eta benetako gertaeretan oinarrituta egon, gertaera historiko horiek «ulertzeko» funtsezko elementu bihurtzeko duen gaitasuna gehitzen badiogu, ez da zaila ulertzea zer garrantzi hartzen duen film horiek gidatzen eta estaltzen dituen «kontakizun» horrek.

Azken hilabeteotan, gure herrialdean terrorismoaren urte gogorretan gertatutakoaren ikuspegi pertsonal, oker eta partzialak arrakasta-serie bihurtu direla ikusi behar izan dugu. Horri esker, ikusleen parte garrantzitsu batentzat, ikuspegi partzial hori gertatutakoaren «egia» global bihurtu da.

Euskaldunok ez dugu kontrol handirik gure historia azaltzeko ezartzen den kontakizunari buruz. Ez dugu arrazoi askorengatik. Arrazoi horien artean daude, besteak beste, euskal estaturik ez izatea, bere diskurtsoa sortzeko gaitasuna duena, eta zinema-industria ahaltsu batzuekin lehiatzeko zailtasunak izatea, Espainiakoarekin eta Frantziakoarekin, azken finean, beren estatu-nazioen ikuspegien zerbitzura baitaude.

Horregatik, egoera horrek euskaldun askori sortzen digun kezka handiaren barruan, poz handia ematen digu nazioarteko arrakastak, hala nola Netflix kanalean «Baztango Trilogia»k izanikoa. Opari handia izan da Dolores Redondo bezalako autorea izatea, gure herrialdeko kulturarekin lotutako interes handiko historia sortzeko gai izan dena. Telesail honi buruz, bere liburu-bertsioan, lehenago ere aipatu izan dugu: trilogia bat, fikziozko istorio bat, euskal herritarrak errealitate propio eta berezitu gisa aurkezten dituena, historia emakumeetan oinarritzen duena, Nafarroako Foruzaingoko kidea, euskara hizkuntza bizia den tokian, eta gure kulturaren tradizioz eta historia mitologikoz betetako Euskal Pirinioetan gertatzen dena.

Inoiz gai izango ote gara baliabide horiek gure herrialdea benetan zer den azaltzeko erabiltzeko?

Hori guztia burura etorri zaigu, Forbes-ek (arreta handia eskaintzen digun bitartekoa) uztailean argitaratu zuen eta Sheena Scottek sinatutako kritika berreskuratzean. Trilogia hori aztertzen du, hirugarren eta azken emanaldia estreinatzean.

Forbes – 2020/7/25 – AEB

‘Offering To The Storm’: Basque Folklore And Chilling Murder Mysteries On Netflix

Based on Dolores Redondo’s bestselling novels, the last chapter of the Spanish thriller The Invisible Guardian (El guardián invisible) trilogy was just released on Netflix. Offering to the Storm concludes this dark crime fiction film trilogy, with seemingly unending torrential rain and a hint of the supernatural.

(Jarraitu) (Itzulpen automatikoa)

Dolores Redondok Sabino Arana Fundazioaren urteko sarietako bat jaso zuen 2018ko urtarrilean. Saria jaso ondoren eskaini zuen hitzaldia hemen jasotzea merezi duela uste dugu. Guk baino askoz hobeto azaltzen duelako zer dagoen bere testuaren atzean.

Irakurle estimatuak.

Bi sari-mota daude, bata lehiatzen zarena, nahi duzun zure lanarekin aurkezten zara, arrakasta eta garaipena esan nahi duelako. Irabazteak bizitza aldatzen dizu, garaipena dastatzera eta txapeldun sentitzera bultzatzen zaitu. Bada beste sari mota bat ere, hau espero gabe iristen dena: fundazioaren eskuzabaltasunetik eta maitasunetik sortzen den saria, eta ohore horrekin nabarmendu nauten guztiona. Sari-klaseak apal eta txiki sentiarazten nau, eta nik aurrera jarraitzen dudan bitartean, egunez egun, nire lan bakartiarekin bere borondatez itxirik, nire irakurleekiko azken topaketaren beroaren falta sumatzen hasten naizenean jabetzen naiz… norbait nitaz pentsatzen ari zela.

Duela hamar egun eskas, urtarrilaren 15ean, sei urte bete izan dira”El guardián invisible” (Baztanen trilogia hasi zuen eleberria) argitaratu zenetik. Iraganean saiakera asko egin arren, azkenean, argitalpenen munduan sartu nintzen. Sei urte, lau nobela eta bat nire mahai gainean erdi-eginik zain, hiru film filmatu eta beste bat filmatzear, literatura-sari batzuk…

Eta bitxia da, zeren denbora bera, sei urte horiek, asko iruditzen zaizkit batzuetan, eta beste batzuetan oso gutxi. Atzera begiratzen dudanean, ia beste bizitza bat iruditzen zait, El Guardián Invisible argitaratu aurreko urteetan, ahalegin handikoak izan ziren argitalpen-munduan sartzen saiatzen nintzen bitartean. Argitalpen frustratuak, errefusatze-gutunak…ikusezin izatearen sentsazioa betikotzen du, eleberriaren izenburuan hitz hori erabiltzera eraman ninduen. “El guardian invisible”, zinemara eraman izan den, eta mundu osoan, Japoniatik, AEBetara, Islandiatik, Australiara berrogei hizkuntzatara itzulia, hainbat argitaletxek ere baztertu egin zuten.

Gehienetan, irakurri gabe, eta hau badakit, oraindik ere korridoreetan editoreak topatzen ditudalako negarrez hori adierazteko eragozpenik izan gabe. Baina horietako bat interesatu egin zen, eta argitaratzeko baldintza gisa, aldaketa batzuk egitea jarri zidan. “Gustuko dut nola idazten duzun”, esan zidan, “eleberria oso ondo dago, baina alderdi batzuk ez dute funtzionatuko, hiru mila biztanleko herri batek serieko hiltzaile bat du, euskarazko hitzak eta Euskal Herriko mitologia”. “Osagai horiekin tokiko arrakasta iragartzen dizut, ez harago”

Sei urte geroago, autore askok nahasten dituzte krimena eta mitologia, nire poztasunerako, baina norbaitek lehenengo aldiz egin behar zuen, eta orduan ez zen aukera bat izan, funtzionatuko zuela zirudielako. Nire buruarekin konpromisoa izan zen.

Nire eleberri bakoitzean, eszenatokiaren aukeraketa intimoenetik, nire sustraietatik eta kulturatik, naizenetik eta hiltzen naizenean estaliko nauen lurretik sortzen da. Jaio eta hazi nintzen familia-klasetik, errespetatu eta miresten ditudan emakumeetatik, maite ditudan gizonetatik. Hain lurralde aberatsa da, ez dela jada pertsonaien agertoki hutsa, zerbait bizi eta boteretsua bihurtzen dela. Kondairen indarra, sinesmen errotuenena, kultura aberats eta bereizgarriarena eta zintzotasunarena, agian nire eleberrientzat aukeratutako lurraldeekin harrituko zaretelako, baina bakoitzak baduela konpromisoa eta egia ziurtatzen dizuet, fikzio bat sinesgarri egiten duen gauza bakarra, norbera, idazten duen bitartean zintzoa izatea dela.

Honengattik guztiagatik, urte hauetan nire liburuek eman didaten irabazi handienari eskainiko diot sari hau. Zalantzarik gabe, zuek ezagutzea, Baztanen lagunak. Sari hau Larruy Inesi ematen diot, bere familiak urrakin egiña txokolatea egiten jarraitzen baitu Baztanen ohiko erara, Juanjo Leiza, Bertan Baztanekoa; Marijose, Urruska etxekoa; Juan Mari Ondikol eta Beatriz Ruiz de Larrínaga, duela sei urtetik eta irakurmenari dioten maitasunagatik milaka irakurle gidatzen baitituzte Elizondoko nire nobelen ibilbideetan, eta maitasun handiz Miriam, orain dela gutxi utzi gintuen eta Baztaneko zeruan dagoena egun. Baztani eskeintzen diot, Amaia Salazarren etxea delako eta nire etxea delako. Eta Bilbori, hiri, lurralde eta agertoki batzuetan istorio, fikzio eta ametsak sortzen direlako, eta beste batzuetan errealitate bihurtzen direlako.

Mila esker.

Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country