Jean-Claude Larronde. Ikasketa Politikoen Institutuan eta Burdeosko Zuzenbide Fakultatean ikasketa unibertsitarioak egin zituen. 1972an, euskal nazionalismoaren jatorriari buruzko Zuzenbideko doktore-tesiari eutsi zion. Tesi hori Donostian (Txertoa) argitaratu zen 1977an “El nacionalismo vasco” izenarekin. Bere jatorria eta ideologia Sabino de Arana-Goiriren obran du, generoaren lehen obran. 1975az geroztik, Angelun (Laburdi) dihardu, sozietate komertzialetako kontseilari juridiko gisa.
Azken honi buruz hitz egitean, gure blogak oraindik dituen hutsune ugarietako bat onartzen genuen: Filipinetako euskaldunei buruzko presentzia falta honetan. Oso jakitun gara euskal komunitateak herrialde hartan izan zuen jarduera, eragin eta proiekzio garrantzitsuaz, bai kolonialismoaren garaian, bai 1898ko Gerra hispano-estatubatuarraren ondoren.
Horregatik, hutsune hori betetzeko eta gure herriaren historiaren zati garrantzitsu horren zatiak biltzeko modua bilatzeko konpromisoa hartu dugu.
Euskal komunitate bikain honetako euskaldunen artean, Manuel de Ynchausti nabarmentzen da. Haren biografiak gizon berezi bat aurkezten digu, gure historiako une korapilatsu batean bikain aritu zena. Agirre Lehendakariak Europa osoan zehar faxismotik ihes egitean idatzitako egunerokoak frogatzen du hori.
Beraz, Filipinetako euskaldunengana hurbiltzeko modu hoberik ez dago, aparteko pertsona horri tarte bat eskainiz baino. Horregatik, hau sakonki ikasi duen pertsona batengana jo dugu: Jean-Claude Larronde.
Jean-Claude Larronde XX. mendeko Euskal Herriaren historia gehien eta hobekien aztertu duen euskal historialarietako bat da, eta zehatzago esanda, euskal nazionalismoaren historia. Azterketa hori, gainera, Espainiako edo Frantziako «unionismo»tik oso urrun dauden premisetatik abiatuta egin da. Hau da, euskal ikuspegitik egindako euskal historia.
Bere lanen artean, «Manuel de Ynchausti (1900-1961) Un mecenas de gran elocuencia» liburuadago. Horregatik, pertsonaia berezi horren ideia bat izateko eta bere irudia aldarrikatzeko balioko duen artikulu bat eskatu diogu; izan ere, beste euskaldun handi askorena bezala, ez da oso ezaguna gehienentzat.
MANUEL DE YNCHAUSTI, UN PATRIOTA VASCO
Jean Claude Larronde
Manuel de Ynchausti
Manuel de Ynchausti gaur egun ere askorentzat ezezaguna da. Izan ere, modestoa eta zuhurra zenez, ez zen ikustarazten zen gizon horietakoa.
Manuel de Ynchausti, Jainkoarenganako fedeak, Euskal Herriarekiko maitasunak, eraikitzeko nahiak, gorabeherengatik erori gabe antolatzeko nahiak eta beti ideia-zurrunbilo batek inspiratutako gizon gisa agertzen da bizitzan zehar.
Euskal jatorria eta erbestea
Manuel de Ynchaustiren aitona izan zen, Gipuzkoan jaioa eta 1850. urtearen inguruan Filipinetan, Manilan, kokatu zena. Handik gutxira, elkarte bat sortu zuen, eta, itsas ertzetik abiatuta, laster zabaldu eta dibertsifikatu zen, neurri handiko talde bat bihurtu arte.
Manuel de Ynchausti 1900ean Manilan jaio zenean, bi urte baino gutxiago ziren Filipinetako artxipelagoa Estatu Batuen mende jarri zela.
1933an, Manuel de Ynchaustik bere enpresako aktibo industrial asko egitea erabaki zuen, eta Donostiara etorri zen. Gerra Zibila deklaratu ondoren, 1936ko uztailaren 26ean hemetik eramaten dute bere familiarekin batera. Ustaritzen, Lapurdi probintziako hiriburu zaharrean, kokatzen da, muinaren beste aldean, eta berehala jartzen da Euzkadiko Gobernuaren esku.
Erbesteko tragedian, Espainiako Gerra Zibilaren ondorioz, pozik dago bere herriaren ondoan egotearekin, euskal familia hautsi horien ondoan egotearekin, gurasoengandik bereizitako familia horien ondoan egotearekin, eta beren aukeren arabera gaitzak baretzeagatik. Jatxoun bi urtez baino gehiagoz, 34 euskal haurdun kolonia bat sortu, finantzatu eta antolatzen du, gogo biziz eta kalitatezko arretarekin.
Euskaldunen Lagunen Nazioarteko Liga
L.I.A.B.-a Manuel de Ynchaustik sortutako lanik garrantzitsuena da, eta, bereziki, haren atal frantsesa: Liga honen inspirazioaren eta sorreraren meritu guztia berari dagokio.
Ernest Pezet diputatu demokrata-kristaua, Manuel de Ynchaustirekin batera, LIABen sustatzaile nagusietako bat. (Sabino Arana Fundazioa)
Ligak errefuxiatuentzako ekintza zehatz guztiak koordinatuko ditu eta Francok ezarritako erregimena salatzen parte hartuko du modu garrantzitsuan. Bere barnean, pertsona ezberdinak eta ospetsuak biltzen ditu, besteak beste, François Mauriac, Jacques Maritain, Verdier kardinala, Edouard Herriot…
Amerikako aldia
1939tik 1947ra, Manuel de Ynchausti eta haren familia New Yorkeko aldirietan biziko dira. 1941eko udazkenean, José Antonio de Aguirre, erbestean dagoen Eusko Jaurlaritzako lehendakaria etxean jasotzearen poza sentitu zuen. 1942. urtetik aurrera bihotzeko gaixotasun larri bat izan arren, bere ekintzarekin jarraitzen du. Laguntza materiala ematen dio Euzkadiko Gobernuak New Yorken duen Ordezkaritzari, eta behin eta berriz aldarrikatzen du euskal herriak eliza-agintarien eta Amerikako hizkuntza-agintarien inguruan duen kausa.
Manuel Ynchausti with Lehendakari Agirre at Mr. Ynchausti’s home in White Plains, New York, November 1942. Photo: Ynchausti Foundation Archives.
Estatu Batuetan ere, Nazioarteko Sorospen Katolikoa sortzeko eta Euskaldunen Mundu Batasuna sortzeko bi proiektutan lan egiten du.
Kultura-ekintza Euskal Herri Kontinentalean
Ustaritzera itzulita, Manuel de Ynchaustik Bidasoaren bi aldeetako euskal kulturaren ordezkari nagusiekin harremanak berehala berritzen ditu, gehienak bere lagunak.
Garrantzi handia du Eusko Ikaskuntzaren VII. eta VIII. Biltzarretan — Eusko-Ikaskuntza (Biarritz, 1948ko iraila, Baiona, 1954ko uztailetik irailera).
Baionako Euskal Museoko kontseilari izendatu zuten 1951ko martxoan, eta euskal diasporaren munduko aretoa sortu zuen.
1961eko apirilean, gaixotasunak bere bihotza nekearekin akabatzen du.
Bere herrikide askorentzat, hau ahaztu ez dutenek, patriota argigarri baten, kristiano baten eta «inspiratutako mezenas» baten oroitzapena uzten du.
Jean-Claude Larronde: Manuel de Ynchausti (1900-1961). Bidasoa-64330 Villafanque (Lapurdi), 139 pp. edizioa.
Cookie propioak eta hirugarrenenak erabiltzen ditugu, gure webgunean erabiltzaileari ahalik eta esperientziarik onena ematen diogula bermatzeko. Cookieei buruzko informazio gehiago.
Webgune honek cookieak erabiltzen ditu, erabiltzaileari ahalik eta esperientziarik onena eskaini ahal izateko. Cookieen bitartez lortutako informazioa zure nabigatzailean gordetzen da, eta askotariko funtzioak betetzen ditu, hala nola gure webgunean berriro sartzen zarenean zu ezagutzea, edo gure taldeari webguneko zer atal iruditzen zaizkizun interesgarrienak eta erabilgarrienak ulertzen laguntzea.
Beharrezko cookieek oinarrizko funtzioak aktibatzen dituzte, nabigatzeko, esaterako, edo web orrietako eremu seguruetan sartzeko. Web orriak ezin du ondo funtzionatu cookie horiek erabili gabe.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
cookielawinfo-checkbox-necessary
iraunkorra
Urte 1
Cookie hau GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du. Cookie-ak erabiltzailearen baimena "Beharrezkoa" kategorian gordetzeko erabiltzen dira.
cookielawinfo-checkbox-non-necessary
iraunkorra
Urte 1
Cookie hau GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du. Cookie-ak erabiltzailearen baimena "Ez da beharrezkoa" kategorian gordetzeko erabiltzen dira.
PHPSESSID
saioa
Nabigatzailearen saioaren amaiera
Cookie hau PHPren jatorrizkoa da eta webguneari egoeraren datu serializatuak gordetzeko aukera ematen dio. Webgune honetan erabiltzaile-saioak ezartzeko erabiltzen da, aldi baterako cookie baten bidez egoera-datuak pasatuz. Cookie horri saio-cookie ere esaten zaio. PHPSESSID cookie-ak ez du iraungitze-eperik ezarrita, webgunea ixten denean desagertu egiten baita.
viewed_cookie_policy
iraunkorra
Urte 1
GDPRren Cookieen Onespenaren pluginak jartzen du cookie-a, eta erabiltzaileak cookie-ak erabiltzea onartu duen ala ez gordetzeko erabiltzen da. Ez du datu pertsonalik gordetzen.
__cfduid
iraunkorra
Hilabete 1
CloudFlare zerbitzuak ezarri du konfiantzazko web-trafikoa identifikatzeko.
Bisitariek web orriekin zer-nolako elkarreragina duten ulertzen laguntzen diete orrien jabeei cookie estatistikoek, modu anonimoan informazioa bilduz eta emanez.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
GPS
iraunkorra
30 minutu
Cookie hau Youtubek jartzen du, eta identifikazio bakarra erregistratzen du, erabiltzaileak beren kokapen geografikoaren arabera arakatzeko.
_ga
iraunkorra
2 urte
Erabiltzaileak eta saioak bereizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
_gat_gtag_UA_18912877_1
iraunkorra
Minutu 1
Erabiltzaileak bereizteko eta eskaeren portzentaia murrizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
_gid
iraunkorra
Egun 1
Erabiltzaileak eta saioak bereizteko erabiltzen da cookie hau, Google Analytics-ek instalatua.
__gads
iraunkorra
Urte 1
Iragarkiren batean klik egin duten edo ikusi duten bisitariak anonimoki identifikatzen laguntzen diote Google Ad Manager-i
Lehentasunen cookieek aukera ematen diote web orriari, orri horren jokabidea edo itxura aldatzen duen informazioa gogoratzeko; hala nola lehenetsitako hizkuntza edo zu zauden eskualdea.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
YSC
saioa
Nabigatzailearen saioaren amaiera
Cookie hau Youtubek jartzen du eta bideo txertatuen ikuspegiak arakatzeko erabiltzen da.
Web orrietako bisitarien arrastoari jarraitzeko erabiltzen dira marketin-cookieak. Erabiltzaile bakoitzari iragarki interesgarri eta erakargarriak erakustea dute xede.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
1P_JAR
iraunkorra
1 hilabete
Cookie hau datuak Google-era pasatzeko erabiltzen da.
DSID
iraunkorra
Ordu 1
Google-k ezarria, saioa Googleko kontuarekin beste gailu batean hasi baduz, zure jarduera, gailuen artean lotzeko eta bertan agertzen diren iragarkiak eta horien konbertsioa koordinatzeko.
fr
iraunkorra
3 hilabete
Cookie hau beharrezkoa da Facebook-eko “Like” botoiak funtzionatzeko.
IDE
iraunkorra
2 urte
Google DoubleClick -ek erabiltzen du, eta erabiltzaileak webgunea eta beste edozein iragarki nola erabiltzen dituen azaltzen duen informazioa gordetzen du, webgunea bisitatu aurretik. Erabiltzaileei, erabiltzaile profilaren arabera garrantzitsuak diren iragarkiak aurkezteko erabiltzen da.
mc
iraunkorra
Urte 1
Audientzia granularizatuak neurtzeko QuantCast plataformaren cookie-a. Ez dituzte datu pertsonalak gordetzen, erabiltzaile-identifikatzaileak eta haien nabigazioa baizik
NID
iraunkorra
6 hilabete
"NID" cookie-ak ID bakarra du, Google-ek zure lehentasunak gogorarazteko erabiltzen duena, eta beste informazioren bat, hala nola zure hizkuntza gogokoena, orri bakoitzean bistaratzea nahi duzun bilaketa-emaitzen kopurua (adibidez, 10 edo 20) eta Google-en Bilaketa Seguruaren iragazkia aktibatuta edo desaktibatuta egotea nahi duzun.
uid
iraunkorra
Urte 1
Webguneko bisitarien kopurua eta jarrera modu anonimoan neurtzeko erabiltzen da cookie hau. Bisita-kopurua, webgunera egindako bisiten batez-besteko iraupena, bisitatutako orrialdeak eta abar biltzen dituzte datuek, erabiltzaileek, haiei zuzendutako iragarkiei buruz dituzten lehentasunak hobeto ulertzeko.
VISITOR_INFO1_LIVE
iraunkorra
5 hilabete
Cookie hau Youtubek jartzen du. YouTubeko bideoak webgune batean txertatuen informazioa arakatzeko erabiltzen da.
_fbp
iraunkorra
Egun 1
Facebook-ek publizitate-produktu batzuk eskaintzeko erabiltzen du, esate baterako, iragarkiak egiten dituzten hirugarrenen eskaintzak.
Sailkatu gabeko cookieak, banakako cookieen hornitzaileekin batera, oraindik sailkatzeko ditugun cookieak dira.
Cookie
Mota
Iraupena
Deskribapena
cref
iraunkorra
Urte 1
Hirugarren batek ezarria
d
iraunkorra
3 hilabete
Hirugarren batek ezarria
i
iraunkorra
Urte 1
Hirugarren batek ezarria
KADUSERCOOKIE
iraunkorra
3 hilabete
Cookie honek erabiltzaile bakoitzak Pubmatic-eko kideen webguneak bisitatzeko erabiltzen duen nagigatzaile edo gailu bakoitza identifikatzen du.
KTPCACOOKIE
iraunkorra
Egun 1
Cookie honek erabiltzaile bakoitzak Pubmatic-eko kideen webguneak bisitatzeko erabiltzen duen nagigatzaile edo gailu bakoitza identifikatzen du.
na_id
iraunkorra
13 hilabete
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_rn
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_sc_e
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_sr
iraunkorra
Hilabete 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_srp
iraunkorra
Egun 1
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
na_tc
iraunkorra
13 hilabete
Bisitari bat itzultzean ezagutzeko erabiltzen da. Horri esker, webguneak bisitariaren portaera erregistra dezake eta Addthis.com-en bidez sare sozialetan partekatzeko funtzioa erraztu.
ouid
iraunkorra
13 hilabete
Identifikazio-kate bat ezartzen du bisitari jakin batentzat. Bisitaria bere itzuleran ezagutzeko erabiltzen da hori. Gainera, webguneak bisitariaren portaera erregistratzeko aukera ematen du, eta Addthis.com-ek eskaintzen dituen sare sozialetan partekatzeko funtzioa errazten du.