Itzultzailea: Leire Madariaga
MIT Technology Review aldizkariak, bere izenak adierazten duen bezala Cambridge-eko unibertsitate honetan editatzen dena, Nature aldizkarian argitaratu den artikulua eta Google-ek honen ordenagailu kuantiko bat eraikitzeko proiektuan egiten ari diren aurrerakuntzei buruzko artikulua argitaratu du. Proiektu eta aurrerakuntza honetan, Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) Quantum Technologies for Information Science ikertzaile taldea (QUTIS) dago tartean sartua eta baita Ikerbasque, zientziarekiko Euskal Fundazioa.
Ez dago zalantzarik ordenagailu kuantiko baten barruan gertatzen denaren azalpenak gizartearen gehiengoaren eskuz kanpo daudela. Era berean, ordenagailu arrunt batek nola funtzionatzen duenaren azalpena, edota nola goizero etengailu bati eman eta argia piztearen arrazoia. Baina guzti horrek gizakiaren bizitza aldatu izan du eta aldaketa sozial eta ekonomiko bikainak eragin ditu.
Guk, apalki onartzen dugu ordenagailu kuantikoa zer den ulertzeko, norbaiten azalpena eta pazientzia beharko genukeela.
Baina hau ez jakiteak ez du esan nahi ez dugula ulertzen teknologia mota hau operativo bihurtzen denean Gizakiaren kalkulu kapazitatean aldaketa iraultzailea izango dela. Azken urteetan sistema informatikoek Moore legea izeneko aurreratze bat jarraituz jasan dituzten aldaketak ikusi ditugu. Lege hau nahiz eta 1965ean sortu eta enpirikoa izan, gure ordenagailuen kalkulu kapazitatearen areagotzearen prozesua azaltzeko erabilgarria izan da.
Ordenagailu kuantikoa errealitate bihurtzen denean, progresio hau era erradikalean apurtuko du. Gaur eguneko teknologiarekin milioika urteko prozesua beharko lukeen kalkulu bat, minutuetan egiteko beste. La Plata unibertsitatean, bere “Descubriendo la Física” webgunean argitaratutako artikuluan adierazten duen bezala.
Euskaldunok errekurtso gutxidun herrialde txikia osatzen dugu. Hori dela eta posible (edo ez posible) den besteko esfortsua egin behar dugu bi helbururentzat. Lehenengoa, gure lehengaia garrantzitsuena, perstonak, era hoberenean heztea. Bigarrena, ikerketa eta teknologi zentruak sortzea, zeintzuk ikerketa estrategikoen arloen abangoardian egotea erreztuko digute. Jakina da, ezin dugula hoberenak izan sektore guztietan, baina hurrengo urteei begira estrategiko bezala adierazten diren sektoreetan hobeak edo hoberenak izaten saiatu behar gara.
Duela denbora, zera galdetzen genuen, euskaldunak berrikuntzan bigarrenak izaten konformatzen dira? Ez dugu uste konformatu behar dugunik, taldeko buru izan behar garelako, gutxienez garrantzitsuak diren sektoreetan. Hori dela eta, inbertsio publikoa baina gehiago pribatua I+G-n giltza da gure etorkizunerako. Era berean, unibertsitate batek ikerketan edo enpresa eta unibertsitatearen arteko kolaborazioa ikerketa horiek garatzearen aldeko apustua.
QUTIS ikertzaile taldea, hezitako pertsonekin, errekurtsoekin eta proiektuenganako laguntzekin lortu daitekeen adibide argia da. Simulazio kuantikoan eta zirkuitu superkontuktoreekin dauden ordenagailu kuantikoak eta beste teknologia kuantikoekin egin daitezeen gauzen proposamen teorikoen mundo-liderra da. Honek, nazioarte mailan laborategi zientifiko eta teknologikoetan egiten den lanaren oinarritzat beraien ikerketak izatea eragin du. Era berean, adibide argia da gure ikertzail eta instituzioek errekurtso gutxirekin egiteko gai direnarena.
Nota: Informazio hau Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) Quantum Techologies for Information Science (QUTIS) ikertzaile taldearekin kideen eta Ikerbasque zientziarekiko Euskal Fundazioaren kideen argazkiarekin hasi dugu. Komunikabide batek ere ez du honetaz hitz egingo, edo ez dira kexatuko beste “talde” batek hauetarik baten bat fitxatu izanagatik. Inork ez ditu kaletik geldituko autógrafo bat eskatzeko. Baina hauek dira beste batzuen artean esfortsu handiz gure etorkizuna eraikitzen ari direnak.
MIT Technology Review – 9/6/2016 – USA
Google Reports Progress on a Shortcut to Quantum Supremacy
A computer that uses the quirks of quantum physics to work on data should be capable of things far beyond any machine in use today. Governments and large tech companies have spent huge sums trying to prove out that idea. Yet quantum computers have sometimes seemed like one of those technologies that are always 20 years away. Recently some leading research groups have come to think they can see a path to shortening that time considerably. Yesterday Google and researchers from the University of the Basque Country in Bilbao, Spain, published results that could lead to a shortcut to the long-awaited first conclusive demonstration of the power of quantum computing.
(Jarraitzen du) (Itzulpen automatikoa)
Nature – 8/6/2016 – Gran Bretaña
Google moves closer to a universal quantum computer
For 30 years, researchers have pursued the universal quantum computer, a device that could solve any computational problem, with varying degrees of success. Now, a team in California and Spain has made an experimental prototype of such a device that can solve a wide range of problems in fields such as chemistry and physics, and has the potential to be scaled up to larger systems.
(Jarraitzen du) (Itzulpen automatikoa)
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country