Gabriel Arestiren poema-liburu bi ingelesera itzuliak EEBBetako editatutako liburu batetan

Itzultzailea: Leire Madariaga

Informazio honetan gure blogerako diren bi ezagun zahar biltzen ditugu: Amaia Gabantxo eta Renoko Euskal Ikerketen Zentrua. Gabriel Arestire bi poema-libururen ingelesera itzulia dela eta elkartuak, euskal kultura modernitatera eraman zuten poeta taldearen parte.

Liburua, Maldan Behera (1959) eta Harri eta Herri-ren (1964) ingeles bertsioarekin, editatu da eta Euskal Literaturan Katedratikoa den Jon Kortazarrek (poetaren biografiaren autorea) egindako sarrera du. Itzulpen lana Amaia Gabantxok egin du.

Idazle, flamenko abeslari eta euskal literaturan berezitutako itzultzaile honek, euskal kulturari buruz euskaraz idatzitako elementu garrantzitsuak ingelesera itzultzen lan garrantzitsua egiten ari da, XX eta XXI. mendeko “hizkuntza frankoa”. Euskal kulturako elementu hainbat hizkuntzetara itzultzean, nazioarteko kulturaren ondare bihurtzen du.

Itzulpen lan honek adibidez, bere sormenezko kontextuan, euskaldunen hainbat belaunaldietan “poema erreferenteak” izan direnak ezagutzera eramango ditu irakurleak: “Nire aitaren etxea” (1964)

Zaila da euskalduna bere etxearekin batzen duen sentimendu sakon hori hobeto adierazten duen textua aurkitzea, bere historiari batzen dion elementua eta nolabait euskalduna nor den azaltzeko balio duen textua. Askotan etxeak berak sortzen zuen abizena, euskal familia askoren leinua.

Euskaldun asko bere “etxearekin” duten sentimendu sentsazio hori zabaltzen duen poema, herrialdearenganako partaidetza sentimendu hori, “etxetik”. Euskal nazioaren defentsa garrasia, garai hartan Euskal Herri penintsularrak zuen diktadura garai hartan.

Red Bay-ko Bale Estazioari buruzko artikulu batean gogoratzen genuen bezala, teilak, etxearen parte garrantzitsu bat, euskal kultura tradizonalean babes adierazle garrantzitsua da, gaur egun arte zabaldu den ideia.

Poema eta editatutako liburu honi buruzko erreferentziak usten dizkizuegu.

Nire aitaren etxea

Nire aitaren etxea
defendituko dut.
Otsoen kontra,
sikatearen kontra,
lukurreriaren kontra,
justiziaren kontra,
defenditu
eginen dut
nire aitaren etxea.
Galduko ditut
aziendak,
soloak,
pinudiak;
galduko ditut
korrituak,
errentak,
interesak,
baina nire aitaren etxea defendituko dut.
Harmak kenduko dizkidate,
eta eskuarekin defendituko dut
nire aitaren etxea;
eskuak ebakiko dizkidate,
eta besoarekin defendituko dut
nire aitaren etxea;
besorik gabe,
sorbaldik gabe,
bularrik gabe
utziko naute,
eta arimarekin defendituko dut
nire aitaren etxea.
Ni hilen naiz,
nire arima galduko da,
nire askazia galduko da,
baina nire aitaren etxeak
iraunen du
zutik.

Center for Basque Studies – 4/2017 – USA

Downhill and Rock & Core

These 2 books, collected into one volume here, Downhill (1959, Maldan behera in Basque) and Rock & Core (1964, Harri eta herri in Basque) were foundations of modern Basque literature and influenced pride in Basque language, culture, and expression for generations of Basques! We are so delighted to bring them to you in English for the first time!

(Jarraitzen du) (Itzulpen automatikoa)

Amazon

Downhill and Rock & Core

Gabriel Aresti (1933–1975) was the poetic voice of both resistance and renewal for a generation and beyond of Basques in the 1960s and until his untimely death at the age of forty-one. The collections published here for the first time, Downhill (Maldan behera, 1960) and Rock & Core (Harri eta herri, 1964), represent two distinct periods in his poetry: the first an epic, dreamlike, and visionary tale of descent and ascent, death and rebirth, a symbolist treatise on resurrection told through the voice of a superman, an Ego. In a complete stylistic about-turn, meanwhile, the second is a robust, gritty, and direct tract, socially conscious poetry written in a clear, comprehensible form that plays on the metaphor of stone and rock as resistance, endurance. Amaia Gabantxo’s stunning translation of these two seminal works from the original Basque—the first time they have been presented in English—brings the urgency and force of the originals to life and will take readers on an unforgettable journey deep into the rocky core of Basque culture. The way is long, and it is an evocative, honest, sometimes harrowing journey, but the result is a treasure that will live long in the memory.

(Jarraitzen du)