Sarah Richardsonek Tyne & Wear Museum blogean, Gerra Zibila garaian, Newcastle-en eta euskaldunen arteko eralzioei buruz egindako argitalpenei dedikatzen diegun laugarren artikulua.
Sarah Richardson, Newcastle-eko Laing Art Gallery-ko “Keeper of Arte” edo “Curator” da. Eta era berean gure blogeko ezagun zaharra da, Espainiako Gerra Zibilaren garaian euskaldun eta britainiarren arteko erlazioei buruzko artikuluak idatzi dituelako.
Orain arte honek idatzitako eta guk bildutako hiru artikuluak, webgune honetan urte txar horietan gertatutakoaren historia garrantzitsuen atal garrantzitsu bihurtu dira. Gaurkoan, laugarren artikulu bat biltzen dugu eta “garrantzitsuak” diren artikulu serie honen parte izango dena.
Laugarren eman honetan, “denbora zail bateko erlazio”-en begirada berri bat ematen digu. Matxinatuek Bilboko portuan jarritako blokeoa apurtzea buruan sartu zitzaien eta azkenik lortu zuten marinel britainiarrei buruz hitz egiten du.
Beti eskertuko diegun esfortsua. Baina aurreko urteetan, Munduko Lehen Gerratean, alemaniarren Britainia Handiari jarritako blokeoa apurtu zuten euskal marinelen besteko esfortsua. Gerrate hartan, hemen adierazten dugun bezala, Ramon de la Sota y Llano itsasontziak, alemaniar itsaspekoen torpedoengatik hogeia kargaontzi galdu zituen (erregistroen 50.000 tona guztira).
Argazki honek, Bilboko euskal portuak 1937ko apirilean jasandako suntsiketa adierazten du. Newcastle-eko Hamsterley itsasontziko kapitainak egindako argazkia da, Bilbora, hirritarrak salbatu eta janaria emateko misioarekin hirira abiatu zena (North Mail, May 11th)
Artikuluak, marinel eta itsasontzi horiek blokeoa apurtu eta janaria, ikatza, sendagaiak eta ongaiak eramatera iritsi ziren historioa kontatzen digu. Guzti hau faszisten basakeriatik ihes zihoazen pertsonek jendeztatu zuten hirian. Era berea, eta hau oso garrantzitsua iruditu zaigu, euskal hiria bisitatzen berak izandako sentsazio eta pertzepzioak kontatzen dizkigu.
Egia esan Sarah Richardson eskertu behar dugu informazio guzti hau biltzeko egiten ari den esfortsuagatik. Hausnartzen jarraitzen espero dugu. Bere lanek gure blogean ohorezko lekua izango dutelako.
Danger and adventure for Tyne and Wear ships’ crews in the Spanish Civil War
I’ve told some of the story of the involvement of Newcastle ships in two previous blogs – Newcastle foodships rescue Basque refugees in the Spanish Civil War; Newcastle foodship crew witness the devastation of Guernica bombing in the Spanish Civil War. This blog widens the story, with more details about the difficult experiences of the crews.
