Shakespeare, Tolkien, Hobbit eta Bilboren arteko erlazioa

Itzultzailea: Leire Madariaga

Asteburu honetan, J.R.R. Tolkienen lanik ezagunenetako lehenengo emanaldia estreinatuko da: Hobbita. Bilborekin sakonki erlazionatuta dagoen lana, ezinezkoa badirudi ere.

Denok dakigun bezala, lana irakurri ez dugulako, noizbait pelikularen iragarkia ikusi dugulako, hobbit pelikularen protagonista Bilbo Bolson deitzen dela. Ertain hau, Lurralde Erdian horrela ezagutzen da bere arraza, euskaldunentzat familiarra iruditzen zaigun izena darama. Bilbo, euskaldunen hiri printzipalaren (tamainan gutxienez) izena da. Gure irakurleek kasualitatea dela uste badute, seguraski erratuta daudela adierazi behar diegu. Seguraski esan behar dugu, autoreak inoiz ez duelako adierazi hitz bi hauen lotura.

John Ronald Reuen Tolkien, Hegoafrikan jaioriko britainiarra da, helduei zuzendutako umeen zuzenduriko liburu liluragarri eta zailak idatziz gain, 1925 eta 1945 urteen artean, Oxford Unibertsitateko Rawlinson eta Bosworth katedrak okupatu zituen ingeles irakaslea izan zen, 1945 eta 1959 urteen artean, literatura eta hizkuntza ingelesaren irakaslea Mertonen. C.S.Lewis idazlearen lagun ona zen eta biak, Inklings literatura eztabaida taldearen kideak ziren. Tolkien, Britainiar Inperioaren Ordenaren Komendadore izendatua izan zen Isabel II erreginagatik 1972ko martxoaren 28an. (Wikipedia euskaraz – Wikipedia ingelesez).

J. R. R. Tolkien

Guzti honengatik, William Shakespeare lanaren ezaguna zela esan genezake. Ingeles literaturaren autorerik garrantzitsuenak, bere lanetan bitan erabiltzen du Blbo hitza, eta kasu bietan Bilborekin eta hiri horretako burdinarekin erlazionatuta.

The Merry Wives of Windsor lanean (Windsorreko emagin alaiak) bilbo ezpatari buruz hitz egiten du. Era horretan deitzen zitzaion XVI mendean ezpata labur eta zorrotzari. Honen arrazoia, kalitate hoberenekoak Bilbon egiten zirelako zen eta bertatik Europa osora zabalduak. (Wikipedia). Latten bilbo esakera iraintsua ere erabiltzen du, letoizko ezpata, bere erresistentzia dela eta erabilgaitza den ezpata delako. Bilbo bat, kalitate handiko altzairu batez egina, ez litzateke letoizkoa izango.

Hamleten, Shakespeare, Bilboei buruz hitz egiten du. Britainiar marinan erabilitako girgiluak (kuriosoki, bilbo ezpatak herrialde honetan oso ezagunak ziren ere) bere erresistentziagatik eta bere esklabuak zein gartzelatuak ihes egin ez dezaten erabiliak. Bere izenak dioenez, kalitate hoberenekoak Bilbotik zetozenak ziren.

Adierazpen hauek Collins Hiztegian ikus ditzakegu, Bilboes sarreran. (Itzulpen automatikoa)

Tolkienen lanean zentratzen bagara, Bilbo Bolsonen bizitzan eta historian garrantzitsuak diren bi elementu daude.

Bata Eraztun bakarra da, lan guztia honen inguruan da. Tolkienek honela adierazten du:

Denak gobernatzeko Eraztun bat, aurkitzeko Eraztuna, denak erakartzeko eta iluntasunera lotzeko Eraztuna.

Egia, esklabutzeko eraztuna. Gutziak lotzeko eta Sauronen esklabu bihurtzeko Bilboe bat.

Beste elementua Dardo da, Trollen gordelekuan Bilbo Bolsonek aurkitzen duen ezpata labur elfikoa (ia daga bat) eta Gizon Ilunaren zerbitzari edo orkoengandik hurbil dagoenean disdiratzen dueña. Arma labur, zorroztua eta erresistentea, Shakespearek bere lanetan bilbo bezala adierazitakoa.

Artikulu interesgarri eta kurioso honen erreferentzi bikaina uzten dizuegu. Open Shakespeare webgunean Bilbo izenari buruz egiten dena da, non, Tolkienen lanari hitz eginez gain, hitz honen eta Bilboren arteko erlazioari buruz hitz egiten duen. Gainera, Shakespearen bi lanetan Bilbo hitza agertzen diren leku konkretuen arteko erlazioa ere uzten dizuegu.

Azken oharra. Tolkien gazte umezurtz geratu zer britainiar katolikoa zen….tutore bezala jesuita bat izan zuena.

OHARRA: Open Shakespeare mugitzen ari dela dirudi….Open Literature izateko.

Aldaketa hau amaitzen den bitartean, Bilbo sarrerarako aurrerago kokatuta geneukan beste erreferentzi bat uzten dizuegu, Open Humanities webgunean:

Open Humanties – 8/4/2010 . Gran Bretaña

Word of the Day: Bilbo

Perhaps there will one day be a site called ‘Open Tolkein’. Until then, allow me to draw your attention to the occurences of the name of one of the Old Inkling’s most famous characters in the works of the Bard.

(Jarraitzen du) (Itzulpen automatikoa)

————————————-

 Bilboes Hamlet-en?

SCENE II. A hall in the castle.

Enter HAMLET and HORATIO

HAMLET

Sir, in my heart there was a kind of fighting,
That would not let me sleep: methought I lay
Worse than the mutines in the bilboes. Rashly,
And praised be rashness for it, let us know,
Our indiscretion sometimes serves us well,
When our deep plots do pall: and that should teach us
There’s a divinity that shapes our ends,
Rough-hew them how we will,–

————————————

Open Literature – Gran Bretaña

Bilbo

Perhaps there will one day be a site called ‘Open Tolkein’. Until then, allow me to draw your attention to the occurences of the name of one of the Old Inkling’s most famous characters in the works of the Bard.

(Jarraitzen du) (itzulpen automatikoa)

“Bilbo” hitzak Shakespeareren lanetan

(Jarraitzen du)

“Bilboes” hitzak Shakespeareren lanetan
(Jarraitzen du)

Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country