Orain dela gutxi Basler Zeitung suitzar egunkariak argitaratutako eta Josef Lang historialariak sinatutako artikulu interesgarria biltzen genuen. Honetan egunkari suitzarrek Gernikako suntsiketaren berria eta gertaera honen ondorengo egunei buruzko informazioa tratatzeko era aztertzen zen.
Gaur beste bat biltzen dugu , William Burton, Ulster Unibertsitateko doktoretzako ikasleak idatzia, zeinek Gernikako Bonbardaketa ondoren, irlandar egunkariek, 4.000 euskal ume Britainia Handira eramatearen posizioa aztertzen du. Askotan eta sakonki tratatu dugun gaia.
Euskaldun askok, irlandarrak gure “iparraldeko neba-arreba” kontsideratzen ditugu. Edota baita “gure neba-arreba nagusiak”. XX.mendean, bere lurraldearen gehiengoaren independentzia lortu zuten. Hau, Irlandaren askatasunaren lorpena eta ia 25 urte geroago, euskal Estatuaren bila zihoazen euskaldunentzat, inspirazioa eta adibidea izan zen. Eta ez dezagun ahaztu, gizarte biek Eleiza Katolikoaren parte direla.
Gernikako Bonbardaketa eta gero,britainiar gizarteak, britainiar gobernuak ume errefuxiatuak hartzeko jarrita zeukan blokeoa apurtu zuen, Irlanda, Commonwealth-etik aterako zion konstituzioa onartzeko erreferendun prozesuaren barne zegoen, eta azkenik Britainiar Inperiotik kanpo, Errepublika batean bihurtuko zion prozesuan. Irabazi zen erreferenduma, boto ezberdintasun finarekin. Britainia Handiarekin zerikusia zuen guztiarekin irlandar sentsibilizazioa azalduko zukeena.
Baina, egunkari haiek, Britainia Handiak ume errefuxiatu horiek hartzeko erabakiaren aurrean adierazi zuten jarrera hartzeak harritu egin gaitu. Irlandarrek, matxinatu frankistak laguntzen zituztela bagenekien. Franko laguntzea, Eleiza katolikoa laguntzearen pentsaeran oinarritua. Era berean ulertzen dugu, momentu hartan, irlandar askorentzat, britainiarrek egindako edozer txarto zegoela. Baina irlandar komunikabideek, bonbardaketatik ihes egindako ume errefuxiatuak Britainia Handian hartzearen kontra egotea edota ebakuazio haren kontra egotea ezin dugu ulertu.
Espainiako Gerra Zibilaren aurrean, Irlandako eta munduko katolizismoaren gehiengoaren jarrera ulertzera eramaten gaituen lan interesgarria. Eta Totalitarismoaren kontra eta Askatasunaren alde apostu egin zuten euskaldunak eragin zuten, Matxinatuen aldeko jarrera (Kristo eta Eleizaren babesleak bezala ikusiak) eta Errepublikaren kontrako jarrera (Jainkoaren aurkakoa bezala ikusia) ulertzera laguntzen digunak.
Interesgarria ere, gaur egungo egoerari egiten dion erreferentzia. Oso antzekoak, guk geuk artikulu hauetan planteatzen ditugunetatik.
Irish Times – 25/4/2017 – Irlanda
Escaping the horror of Guernica – An Irishman’s Diary on Basque child refugees in 1937
The decision of the government in November 2016 to admit 200 child refugees into Ireland after the closure of the “Jungle” Calais refugee camp was warmly welcomed across the political spectrum. Yet Ireland has not always been welcoming to child refugees.A notable example is in reactions to the fate of Basque child refugees fleeing Gen Franco’s bombers after the attack on Guernica during the Spanish civil war.
