Web honen historiaurrean, 2008ko maiatzean, proiektu hau abian jartzen hasi ginenean, Orson Wellesek BBCrentzat egin zuen The Land of the Basques dokumentalari buruzko informazioa jaso genuen sarrera batean.
Gaur jakin dugu Argia aldizkariak bere Youtubeko kanalean XX. mendeko 50. hamarkadan grabatutako balio kalkulaezineko pieza honen bertsio osoa eta euskarazko azpitituluekin argitaratu du. Ziur Franco diktadoreari ez zitzaiola gustatu.
Handitzea. Orson Wellesek, berez, euskaldunei buruzko bi dokumental egin zituen, non elementu komunak zeuden, baina irudi desberdinak ere. O. Welles-en lan honi buruz lehen aldiz idatzi izan dugun sarreran, Youtuben aurkitu ditugun sei emanaldiak ikusiko ditugu. Bi dokumental horietan jasotako beste irudi batzuk ere badaude, hala nola sare bidezko uso-ehiza, Argiak eskaintzen digun bideoan jaso ez direnak.
Berriro ikusi dugu gaur, eta Wellesek lan honetan komunikatzeko eta bihotzera iristeko duen gaitasunarekin. Euskaldunak aborigen gisa definitzea, lehen minutuetan entzuten den Agur Jaunak, irrintziak, euskal herritarren aurkezten dituen gizatasuna eta duintasuna, eta guk 2008ko artikuluan sartu ez genuen dokumentalaren amaiera, Youtuben ez zegoelako eskuragarri. Hori guztia dela eta, nazioartean euskaldunen benetako esentzia aurkezteko egin ahal izan den pieza onenetako bat da.
Orain dela lau urte baino gehiago idatzi genuena berriro esango dugu:
Batzuetan, arrazoi arraroren batengatik, munduan euskaldunei buruz hitz egiten dutenen borondatetik urrun, euskaldunok aliatu handiak aurkitzen ditugu. Orson Welles izan zen horietako bat. Euskaldunak benetan zer diren deskubritu zuten eta herri honen lagun bihurtu ziren artista, idazle, kazetari, zuzendari, politikari eta musikarien taldekoa da. Uste dut Orson Wellesek aitorpen publikoa merezi duela. Berak eta Steerrek (Gernikako bonbardaketaren egia The Times eta The New York Times egunkarietan kontatu zuena, eta nahitaez irakurri beharreko liburu bat idatzi zuen: El arbol de Gernika), gure herri honen deskribapen bitxienetako bi utzi dizkigute. Bi kasuetan gure esker ona urria eta berantiarra izan da. Ez gara oso onak gure lagunak ezagutzen.
Handik lau urtera, Steerrek eta John Adamsek aintzatespen iraunkorra dute Bilboko kaleetan. Azkenean. Baina gure lagunak aintzat hartzeko ezer gutxi egiten dugu. Egunen batean hau aldatzea espero dugu.
Orson Wellesen erreportai honen sarreran bideoa sartu dugun arren, hemen ere utzi dugu.
“Gorago” azaldu dugun bezala, O. Welles-en dokumental hauen irudiak ez daude Argian jasota. Hemen ikus daitezke.
Azkenik, zorionak Argia aldizkariari lan bikain honengatik.
The Land of the Basques, de Orson Welles.
Bertsio osoa, euskarazko azpitituluekin
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country
