Behin baino gehiagotan kontatu ditugu, otsail guztietan bezala, Santa Ageda ospakizunaren aurreko egunean, Euskaldunen Herri osoan zehar, adin guztietako pertsona-taldeak santuari eskainitako koplak kantatzera kaleratzen dira. Euskaldunek emigratu duten munduko leku askotan ere gertatzen da hori. Izan ere, askotan esan dugun bezala, Euskaldunen Herria, euskalduneak dauden tokian dagoela pentsatzen dugu.
Tradiziozkoa da goizetik hasita, batez ere neskatoek eta mutiltxoek osatutako koroekin, arratsalde-gauera arte, adin guztietako abesbatzekin, kaleetan zehar ibiltzea Siziliako santu honi eskainitako bertsoak kantatuz joatea. Jantzi tradizionalez jantzita eta zorua makila batzuez kolpatuta, abestiaren erritmoa eramateko.
Bitxia da euskaldunek Cataniako neska gazte baten jaia ospatzea, hirugarren mendean martirizatu baitzuten. Litekeena da, beste behin ere, kristau aurreko ospakizunak “kristautu” izana.
Ikasgaian adituak direnek, erlijio katolikoa iritsi aurreko tradizio baten “eguneratzeaz” ari garela uste dute, eta abestiekin eta lurraren gaineko kolpeekin lortu nahi zena, hau neguaren ondoren esnatzea zela, udaberria eta bizitzaren berpizkundea goiz irits zitezen. Iturengo eta Zubietako inauterietan Joaldunen edo Zanpantzarren soinuarekin egiten denaren oso antzeko zerbait, beren uhaletara lotuta daramatzaten zintzarriak astintzen (joareak edo joaleak).
Horren atzean dagoen arrazoia edozein dela ere, ospakizun horrek errotze handia du euskaldunen artean. Gu, haur ginenean, Barakaldoko Arroletza mendiaren magalean, Santa Ageda ermitan ospatzen zen santu honen egunean izan ginen urtero. Erromeria haietan, “zaharrenek” Francoren diktaduran euskara kaleratzeko aukera gutxienetako bat zela adierazten zuten. Horrek bihurtu zuen ospakizun hori euskal gizartea berresteko ekitaldia.
Aurten, COVIDen ondorioz, gure kale eta eskolek ez dituzte santuari eskainitako koplak entzungo, ez eta bastoien erritmoa lurra neguko ametsetatik esnatzen. Baina, horregatik, ez diogu tradizio hori gogoratzeari utziko, eta ez digu eragotziko Arroletzaren magalean santuaren ermitara igotzea. Haien falta somatuko dugu, baina ezerk ez, ez COVIDek, ez beste ezerk, ez du eragotziko gure tradizioak aldarrikatzea, eta, bideoekin edo irudimenarekin izan arren, gure bastoiekin gure aberriaren lurra jotzea, hura esnatzeko.
Guk 2016. urtean grabatu genuen bideo bat erreproduzitzen dugu.
Last Updated on Ots 6, 2021 by About Basque Country
