The Irish Times egunkari irlandarrak arratsalde honetan Jack Prendergasten historioa kontatzen duen artikulua argitaratu du, Euskadira faszismoaren kontra borrokatzeko Euskal Partidu Nazionalistaren soldadutzara batzeko bere aberria utzi zuen irlandarra.
Irlandan, Frankoren matxinada faszista ondoren taldeengan sortutako “begikotasunak” zatituta zeuden. Alde batetik Eoin O´Duffy irlandar fascista líder bezala zuen 700 jarraitzailedun “Brigada Irlandarra”, Frankoren soldadutzara batutakoa. Beste alde batetik, talde txikiagoa, Frank Ryan buru, espainiar fronte ezberdinetan borrokatu zuten Nazioarteko Brigadetara batu zirenak.
Baina hirugarren talde bat izan zen. Egia da bateko taldea zela. Jack Prendergast irlandar errepublikanoa izan zen, euskal nazionalismoaren ondoan faszismoaren aurka borrokatzea erabaki zuenak. Beraz, Euskal Partidu Nazionalistak gerratearen lehen egunetan sortzen ari zen soldadutzara batu zen, geroago Euzko Gudarostean sartzeko, Lehendakari Agirreren mandatupean jardun zen bat egindako Euskal Ejertzitua.
Jack Prendergast, Euskal Herriaren Kausaren alde baino ez zuen borrokatu nahi euskaldunen ondoan. 1939an The Evening Herald-era bialdu zuen gutun batean, nazioarteko brigadetan borrokatu EZ zuela eta Euskal Ejertzituan mantendu zeal argi utzi zuen bezala, “euskaldunen ondoan hartua izandako lur zatirik txikiena ere berreskuratzeko borrokatzeko”.
Irintzi batailoiaren parte izan zen, “Irrintzi Infanteria Makinen Konpainia”, kapitain maila lortzera heldu zen hartan. Bizitzaren gauzak, Gabino Artolozaga izan zuen gainetik, 1899an Txilen jaiotako nazionalista bat, bere zerbitzu militarra kostako artilleriaren sarjentu bezala osatu zuenak. “Bizitzako gauzak” bezala adierazten dugu, euskal-txiletar honek, 1914 eta 1920 artean, Gerrate Handiaren bitartean, “Sokotz” jugoslaviar taldekoa izan zelako lehenengo, eta geroago “Sinn Fein” irlandarrarena.
Matxinatuen Santoñan harrapatu zuen eta errebelde buruek “kanpotar zitala” izateagatik Estatutik kanpo bialdua izan zen. Hau antifaszista batek jaso dezakeen nabarmentze handienetakoa da.
Euskaldunen Lagun honen historia, Dublinen Gernikako Bonbardaketaren 80 urteurrena ospatzeko antolatutako hitzaldi ezberdinetan kontatua izan da.
The Irish Times – 23/4/2017 – Irlanda
Irishman who fought in Spanish Civil War remembered at 80th anniversary
The only Irishman known to have fought with the Basque army during the Spanish Civil War was remembered at an event in Dublin this weekend marking the 80th anniversary of the destruction of Gernika.
