Itzultzailea: Leire Madariaga
Gure webgunearen “historiaurre” garaian adierazten genuen. 2011ko martxoan, EEBBetako 48. Estatuak bere izena euskaratik jaso dezake. Konkretuki, Aritz euskaldun izenetik.
Oraingoan, Prescott, Arizonako Daily Courier egunkarian Al Bates-ek sinatutako artikulu batekin egin dugu topo, non izenaren jatorriari buruzko eta Estatuaren izena bihurtzearen zergatiari buruzko datu gehiago ematen diren. Baina gainera, eta hau da bereziki interesgarrriena, Tumacacori National Park webgunearen erreferentzia ematen digu, non, izenaren laburpen batez gain, Donald T.Garateren ikerketa bi aurki ditzakegu, zeintzuetan EEBBetako estatu honen euskal izenaren jatorriaren defentsa egiten den.
Robles en el Tumacacori National Park (Fotografía: skyislandalliance.org)
1767an aurkitutako zilarraren historiarekin egin dugu topo. Aurkikuntza berezia dela esan daiteke, aurkitutako zilarraren artean, 1.100kg baino gehiago pisatzen zuen zilar zati bat aurkitu zelako. Aurkikuntza hau, Bernardo de Urrea izeneko euskaldunaren arrantxo inguruan egin zen, euskaldun hau Juan Bautista de Anza alkatearen tenientea izan zen, Sonorako Justizia nagusia (Espainia Berriko Erregeordetza). Aipatutako arrantxoaren izena Arizona zen, kalitate oneko hainbat haritz zeuden gunea zen eta. Izen honek garrantzi handiagoa hartu zuen, zilarraren aurkikuntzaren dokumentuetan agertu zenean.
“Toward the end of last October, between the Guevavi Mission and the ranchería called Arizona, some balls and slabs of silver were discovered, one of which weighed more than one hundred arrobas (2,500 pounds), a sample of which I am sending to you, Most Illustrious Lord.” Captain Juan Bautista de Anza to Bishop Benito Crespo, January 7, 1737.
(“Pasa den urriaren amaieran, Guevavi Misioaren eta Arizona izeneko arrantxoaren artean, zilar zatiak aurkitu ziren. Hauetako batek ehun arroba baino gehiago pisatzen zuen (2.500 libra), zuri bialtzen dizut honen erakusgai bat, Jaun Txit prestu hori.” Juan Bautista de Anza kapitainak Benito Crespo apaizari, 1737ko urtarrilak 7.)
Arizona izena, Bernardo de Urreak bere jabetzari jarritako izena, aurkikuntzaren garrantzia dela eta, leku hari izena ematen amaitu zuen. Hortik, EEBBek eta Mexikok izandako guda ostean, azken herrialdetik banatu ostean, 1863an Arizonako lurralde independenteari eman zion izena.
Era berean interesgarria da, Bernardo de Urrearen irudia zein Juan Bautista de Anzarena, nahiz eta kolonietan jaioak izan, beraien euskal jatorria indar handiz mantentzen da. Harrigarria da baita, jada aurretik adierazi genuen bezala, azken kolonizatzaile eta esploratzailea, gaur egungo Mexikoko herritxo batean hil zela. Herriak Arizpe du izena (“Aritz” euskal izenetik datorren izena, haritza esanahiarekin eta “pe” leku sufijo bat dena, behean adierazten du). Beraz, “haritzaren azpian” esan nahi du. Bizitzako kasualitateak.
Daily Courier egunkariko Al Bates-en artikulua usten dizuegu, Estatuaen izenaren jatorria azaltzen duen Tumacacori National Park webgunearen saila eta webgune honetan bildutako Donald T.Garateren artikuluak, non autoreak hitzaren euskal jatorria defendatzen duen.
Daily Courier – 2/1/2015 – USA
Days Past: How slabs of silver in old Sonora gave Arizona its name
This map, illustrating portions of southern Arizona and northern Sonora, shows the approximate location of the famous 1736 silver discovery called Planchas de Plata and a nearby rancheria named Arizona.
In January 1737, Captain Juan Bautista de Anza reported from his outpost in Sonora to his superiors in central Mexico that there were vast deposits of silver near the “Arizona rancheria” owned by his deputy mayor, Bernardo de Urrea. That discovery, known as the Planchas de Plata, had two results. The first was a struggle over ownership of the silver. The second was the adoption of the rancheria’s name to identify the surrounding area as well.
(Jarraitzen du) (Itzulpen automatikoa)
————————————
Tumacacori National Park – -USA
Arizona / Planchas de Plata
The State of Arizona takes its name from a ranch started byBernardo de Urrea sometime between 1734 and 1736. The general area around his ranch was also known as Arizona. He and a majority of the first explorers, settlers, and miners in the area were Basque and it is they who probably gave the Basque name Arizona (the good oak) to the region. Oak trees are abundant both at the original ranch and the entire area between present-day Nogales, Arizona and Saric, Sonora. Bernardo de Urrea’s Arizona Ranch lies about 40 miles southwest of Tumacácori in what is today Sonora, Mexico.
(Jarraitzen du) (Itzulpen automatikoa)
————————————
Arizona A land of good oak trees by Donald T. Garate (Traducción automática)
Arizona (Never Arizonac) by Donald T. Garate (Traducción automática)
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country
