Itzultzailea: Eneco Bihurlary
Zenbait aldiz aipatu dugu Nafarroako Gobernuaren Jauregi aurrean dagoen Foruen Monumentua eta erakunde nafarretan aldaketak dauden egunotan, sinbolo horretaz nola ez ba gogoratu 8arrazoi asko direla medio) eta eskari bat egin arduradun politiko berriei.
Gehiengo sozial nafarrak badu zeregin bat egiteke 1903tik: Foruen Monumentua inauguratzea, herritarren diruz egin baitzen Gamazadaren ostean eta ez du sekula inaugurazio ofiziala ezagutu.
Monumentu hau nafar guztiek bisitatu behar lukete, eta euskaldun guztiek, inoiz. Pelegrinazio moduko horrek balio luke belaunez belaun askatasuna defendatu zuten nafarren historia eta adorearekin bat egiteko.
Monumentua ilustratzen duten plakak irakurriz, ez da harritzekoa Diputazioko arduradunek ( ez ordukoek eta ez mende pasatxoan egon direnek) uko egin izana, zeharka bada ere, monumentu hau inauguratzeari.
Nafarroako gobernu berriak, heldu den egunetan eratuko baita, eta udaletxe eratu berriek, aukera ezin hobea dute Nafarroako herriari ahotsa itzultzeko, orain mende bat esan baitzuen, argi eta garbi, zer den Nafarroa.
Plaka haietako testuetan esan zuten. Testu horien aurrean, mende pasatxoan, Nafarroako arduradun politikoek burua beheratu zuten, haiei ezikusia eginez eta haiek kentzeko ere beldurrez.
Baina plakak hortxe daude, Nafarroa zer den gogoraraziz. Plaka horietako testuak argiak dira eta eguzki- argiak bezala dute argi egiten.
1.- “SE ERIGIÓ ESTE MONUMENTO PARA SIMBOLIZAR LA UNIÓN DE LOS NAVARROS EN LA DEFENSA DE SUS LIBERTADES, LIBERTADES AÚN MÁS DIGNAS DE AMOR QUE LA PROPIA VIDA”.
2.- “LA INCORPORACIÓN DE NAVARRA A LA CORONA DE CASTILLA FUE POR VÍA DE UNIÓN PRINCIPAL, RETENIENDO CADA REINO SU NATURALEZA ANTIGUA, ASÍ EN LEYES COMO EN TERRITORIO Y GOBIERNO”.
3.- “JURABAN NUESTROS REYES GUARDAR Y HACER GUARDAR LOS FUEROS, SIN QUEBRANTAMIENTO ALGUNO, MEJORÁNDOLOS SIEMPRE Y NUNCA EMPEORÁNDOLOS, Y QUE TODA TRANSGRESIÓN A ESTE JURAMENTO SERÍA NULA, DE NINGUNA EFICACIA Y VALOR”.
4.- “GU GAURKO EUSKALDUNOK GURE AITASOEN ILLEZKORREN OROIPENEAN, BILDU GERA EMEN GURE LEGEA GORDE NAI DEGULA ERAKUSTEKO”.
Traducción al castellano: “Nosotros, los vascos de hoy, nos hemos reunido aquí en inmortal recuerdo de nuestros antepasados, para demostrar que queremos seguir manteniendo nuestra ley”.
5.- “GU EUSKALDUNOK BESTE JAUN EZTEGU JAUNGOIKOA BAIZIK, ATZEKOARI OSTATUA EMATEN DEGU ONIRIZKERO BAINO EZTEGU NAI AIEN UZTARRIA JAZAN. ADITU EZAZUE ONDO, GURE SEMEAK”.
Traducción al castellano: “Nosotros los vascos, no tenemos más señor que Dios. Al extranjero le damos acogedora hospitalidad, pero no queremos soportar su yugo. Oidlo bien, hijos nuestros”.
Nafarroako Gobernuak zor bat dauka nafarrekin, monumentu hori inauguratzea. Zor hori kita dezakete arduradun berriek, egitezko gobernu hereditario bat hautsi dutenek, familia gutxi batzuek kontrolatu baitituzte nafar gizarteko kontrol organoak, orain dela belaunaldi askotik hona.
Jakin badakigu asko dagoela egiteko, baina ez da gastu handirik behar, ez lan handirik, era honetako egintza bat egiteko. Eta berebiziko sinbolismoa izango luke.
Egin lezakete egintza batean non Nafarroako udalak presente leudekeen eta baita Nafarroa Beherea ere, besteak adina nafar. Egintza horretan kanta lezakete Paloteado de Monteagudo hura, zeina kantatu zuen Jose Martínez Jarauta “Joselico”-k 1894an, Gamazadaren garaian..
Pues si el Gobierno de España
sigue en sus pretensiones
se tomarán en Navarra
serias determinaciones.
Con Monteagudo, Cascante
Ablitas, también Barillas,
Olite, Tafalla, Estella,
Cortes, Buñuel y Murchante,
formemos una guerrilla
para marchar adelante.
Pues también se nos ofrecen
como si fueran hermanos
los valientes Alaveses,
Vizcaínos y Guipuzcoanos.
Vivan las cuatro provincias
que siempre han estado unidas
y nunca se apartarán
aunque Gamazo lo diga.
¡Viva Navarra y sus Fueros!
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country
