Itzultzailea: Leire Madariaga
Nevadako Unibertsitateko Euskaldunen Ikasketen Zentrua askotan izendatu izan dugu gure webgunean. Arrazoiak argi daude, oro har Euskal Kulturari buruz eta partikularki Estatu Batuetako Euskal Diasporari buruz egiten den ikerketa, zabalketa eta kontserbazioa dela eta.
Ia kasualitatez, hauen webgunean 37 fitxaz osotutako aurkezpen bat aurkitu izan dugu, non euskaldunak zer izan diren eta zer diren azaltzen duen. Juan Carlos “Xamar” Etxegoienen liburu bat, “ORHIPEAN The Country of Basque” hain zuzen, aurkezteko dokumentua da.
Orhiko gailurretik hasitako bidaia, Pirinioetan kokatutako mendia, Zuberoa eta Nafarroaren artean hain zuzen, zein Mari, Jainkosa eta Ama eta bere Panteoiaren jainkosa garrantzitsuenaren etxea den mendia, eta bere kultura errepasatzen amaitzen duena.
Nevadako unibertsitateak argitaratutako liburuaren erantsia
Liburua zer den ulertzeko, Amazon webguneak ematen duen azalpenaren hitzez-hitzezko kopia egitea beharrezkoa dela ulertzen dugu:
Orhiko xoria, Orhin laket (Z) Orhiko txoria, Orhira tira (N) El pájaro del Orhi, en el Orhi se siente bien (Z) El pájaro del Orhy, siempre allí querrá (N) El monte Orhi (2.017) se halla entre Zuberoa y Navarra. En su base (Orhipean; bajo el Orhi), siglo a siglo y durante milenios, surgió y se desarrolló toda una forma de existencia. En tan amplio período de tiempo llegaron hasta aquí pueblos y culturas diversas, y de las relaciones surgidas entre ellas, tanto pacíficas como belicosas, la cultura local vasca ha salido habitualmente enriquecida, en el sentido de que nunca perdió su personalidad propia, que se fue adaptando a toda una diversidad de situaciones. Hoy en día, sin embargo, asistimos a la destrucción de nuestra cultura. En gran medida por que no sabemos apreciarla, puesto que ni siquiera la conocemos. Y no quedan muchos años para que, al menos, recojamos las últimas manifestaciones claras de lo que aún es,. Por otra parte, lo ya recuperado hasta el momento no ha sido convenientemente transmitido y muchos de esos conocimientos aparecen habitualmente en sesudas publicaciones institucionales, normalmente escritas en castellano. No sólo en investigación, a nivel divulgativo también queda un gran trabajo por realizar. Ahí debes colocar, amigo lector, el libro que tienes en tus manos. No es una tesis, tampoco uno de esos volúmenes gordos que luego nunca se utilizan. Pero sí un atajo, una senda fácil de transitar, que rápidamente nos lleva -o así lo pretende- a eso que se llama el Pueblo, un Pueblo que quizá también es el tuyo. Si estas páginas te muestran algo que desconocías acerca de él -de tí- el autor se dará por bien satisfecho. Mis más sinceros agradecimientos para con J.M. Sánchez Carrión TXEPETX, la editorial Pamiela, Iñaki Camino, y especialmente Joxeanjel Irigaray, por la atención e intención con la que leyó este texto. Garralda, bajo el Orhi, noche de San Juan de 1.991
(Orhiko xoria, Orhin laket (Z) Orhiko txoria, Orhira tira (N), Orhiko txoria, Orhin ondo sentitzen da (Z) Orhyko txoria, han beti maiteko du (N) Orhiko mendia (2.017) Zuberoa eta Nafarroaren artean dago. Honen oinarrian (Orhipean; Orhi azpian), hamarkadaz hamarkada eta milurteak zehar, izaera bat sortu eta hedatu zen. Denbora zabal hartan, kultura eta herri ezberdinetako jendea hurbildu zen hona, eta horietatik sortutako erlazioetatik, bai baketsuak eta bai belikoak, bertako euskal kultura aberasten joan da, hau da, inoiz ez du bere izaera pertsonala galdu eta egoera ezberdinetara adaptatzen joan da. Gaur egun, gure kulturaren suntsitzean parte hartzen dugu. Neurri handi batean ez dakigu estimatzen, ezagutzen ez dugulako. Eta ez dira urte asko geratzen, oraindik denaren azken manifestazioak biltzeko. Beste alde batetik, orain arte bildutakoa ez da era egokian transmititu izan eta ezagutza hauetatik asko argitalpen instituzional zuhurretan eta gehien bat gazteleraz idatziak agertzen dira. Ez bakarrik hausnarketa mailan, zabalketan ere lan handia egin beharko litzateke. Hor bertan, irakurle maitea, kokatu beharko zenuke eskuetan daukazun liburua. Ez da tesis bat, ezta geroago inoiz erabiltzen ez diren liburuxka lodi horietako bat. Baina bai lasterbide bat, era errez batean ibiltzekoa, zeinek era arin batean –edo hau da bere helburua– Herri izena duenera eramaten gaituena, zurea ere den Herrira. Orrialde hauek honi buruz ez zenekien zerbait azaltzen badizute –zuri buruz– idazlea kontent geratuko da. Nire eskerrak J.M. Sánchez Carriónentzat TXEPETX, Pamiela editorial, Iñaki Camino eta bereziki Joxeanjel Irigarayrentzat, texto hau irakurtzean jarritako intentzio eta atentzioarengatik. Garralda, Orhi azpian, 1991eko San Juan gaua.)
Jendearen bizitzen zehar egindako bidai historiko, geografiko eta existentziala da, zein Lapurdiko J.M. Hiribarren Azkaineren bertsoetan ondo laburtuta dagoen.
Itzalaren pareko Suntzi dira
betiko Populu handiak,
Denborako nausiak;
Ez esagun tokiak
Bera Euskalduna
Bizi egon dena
Liburuari buruzko estekak usten dizkizuegu (euskaraz, ingelesez, gazteleraz eta frantsesez) eta aurkezpen honi buruzko bitxi hau.
Liburu batek Euskaldun eta hauen tradizioei buruz hitz egiten du eta informazio hau interesatuta egon daitekeen edonoren eskuetan jartzen du; lau hizkuntza ezberdinetan aurkeztua..
Euskaldunen historia, Reno Nevadako unibertsitatea, Euskaldunak munduan, Euskaldunak Estatu Batuetan, Diaspora
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country
