Atzo, azkenean, kale bat eskaini zaio George L. Steerri Bilbon. Kale txiki bat, apala. Baina seguru bere gustukoa, langile-jendea bizi den kalea baita; Atxuriko geltokiaren ondoan dago, eta handik ateratzen dira trenak Gernikara, Bermeora edo Donostiara; eta Bilbo inguruko mendiak ikusten diren parke batera begira. Ez da nazioarteko egunkarietan agertzen den berria, baizik eta Bilboko lokaletan bakarrik. Baina kazetari horren omenaldian parte hartu nahi dugu, eta ez zaigu bururatzen haren kronika hunkigarriena errepikatu baino era hobeagorik. Errauts bihurtutako euskaldunen hiri sakratuaren ikuspegi beldurgarritik sortua. Kronika horrek agerian utzi zuen faxismoaren gaiztakeria intrintsekoa, haren krudeltasun basatia deskribatzeko ez ezik, gezurrak kentzeko ere balio izan baitzuen.
George L. Steer bere argiz nabarmendu zen kazetari gisa, baina, batez ere, justiziarekin konprometitutako eta galdutako kausen aldeko gizaki gisa, horiek baitira, askotan, gizaki justuen bihotzetik hurbilen daudenak. Abisiniatik, Mussolini faxista italiarraren tropek birrindua, Euskadira, Franco faxista espainiarraren tropek hankaz gora jarria, The Times eta The New York Times egunkarietan idatzi zituztenak harrituta geratu ziren buruzagi totalitarioen eta aliatuen artean, eta ikusi zuten beren ekintza basati eta beldurgarriak agerian geratzen zirela Hegoafrikan jaiotako gazte britainiar horri esker.
Gizakiok egiten duguna gara, eta gure atzean uzten dugunagatik bizi gara. Steer gizon ona izan zen, eta haren oroimenak, kazetaritza-fakultateetan nahitaez aztertu beharreko kazetaritza-kronikengatik iraungo du .
Duela urte asko “El árbol de Guernica. Un ensayo sobre la guerra moderna” liburua irakurri nuen. Harro sentitu nintzen gauza askorekin: euskalduna izateaz; Arana Goiri batailoian nire aitite, faxismoaren aurka borrokatzera bolondres izan zen familia batekoa izateaz; Aberriaren eta askatasunaren alde dena eman zuten euskaldunen eta erabaki horren ondorioz hil edo erbesteratu egin ziren edo jarraituak izan ziren belaunaldi batez harrotu nintzen; bereziki harrotu nintzen gure lehen lehendakaria Jose Antonio de Agirre eta Lekube gizon osoa izan zelako, arrazoimenaren indarraz, konpromisoaren energiaz eta Elizaren doktrina sozial iraultzailearekin lerrokatutako kristau izateak ematen zion botere moral harrigarriaz betea.
Gauza askorengatik harro sentitu nintzen, eta liburu hori irakurrita, argi eta garbi ulertu nuen onenak izanda bakarrik irabaz daitekeela porrotean ere. Steer-en kontakizunaren bidez ezagutzen ari zen gizon haiek ulertarazi zidaten ez diotela inori Askatasuna oparitzen, eta “odolez, izerdiz eta malkoz” baino ez dela lortzen. Baina ez du ezertarako balio, baldin eta justiziatik eta gizakiarekiko errespetutik jarduteak ematen duen nagusitasun moraletik ez bada.
Francok gerra hura irabazi zuen, ezin bestela izan. Potentzia faxisten babesak eta Europako “demokrazien” indolentziak galtzera behartu gintuzten. Bigarren Mundu Gerraren amaierak ez zigun ekarri agindutako askatasuna, eta Aliatuak, gerraren urte gogorrenetan euskaldunok hainbeste egin genuenentzat, gutaz ahaztu ziren. Garai gogorrak izan ziren. Gogorragoak, gerran lagun bat galdu genuelako: Steer istripu batean hil zen.
Abertzaleen belaunaldi heroiko hark bide nabarmena utzi zigun: demokraziarekiko konpromisoa eta giza eskubideen defentsa. Zoritxarrez, batzuk mendekuaren eta indarkeriaren bide errazetik liluratzen utzi zuten, eta oraindik ere huts haren ondorioak ordaintzen ari gara.
Gaur, euskaldunok gauzak aldatzeko eta geure etorkizunaren jabe izatea lortzeko aukera dugu. Horretarako, nahikoa da Agirrek, Leizaolak, Irujok, Landaburuk eta urte ilunenetan askatasunaren garra piztu zuten hainbat eta hainbat euskaldun anonimok utzitako lan-ildoari eta printzipio moralei jarraitzea.
Lehenengo kronika bonbardaketari berari dagokio. Bigarrenak, berriz, Francoren gezurrak, eta Loreetako Ganberak Gernikako suntsipenari buruz egindako jakinarazpen bat ere badu. Atzoko ekitaldiari buruzko tokiko egunkarien bi kronika ere sartu ditugu.
The Times – 1937/4/28 – Britainia Handia
The Tragedy Of Guernica
Guernica, the nmost ancient town of the Basques and the centre of their cultural tradition, was completely destroyedyesterday afternoon by insurgent air raiders. The bombardment of this open town far behind the lines occupied pre- cisely three hours and a quarter, during which a powerful fleet of aeroplanes consisting of three German types,(+)
The Times – 1937/4/30 – Britainia Handia
Guernica And After
The military situation is admitted to be very serious, but perfect order is being maintained in the town and its environs. The village of Galdacano, which lies within the city fortifications, was bombed at 4.30 p.m. to-day for half an hour by 22 bombers and six chasers.(+)
Eguneratzea (2011/5/1)
Camagüeyko Telebista kubatarraren webgunean atera zen Gernikako bonbardaketaren urteurrenari buruzko informazioari esker, New York Times-eko azala eta Steer-en artikulua ere baditugu, Gernikako bonbardaketaren berri emateko.
Deia – 2010/10/9 – Euskadi
Steer street
Bilbao homenajea al corresponsal británico George Steer, el cronista del bombardeo de Gernika, y le dedica una calle en Atxuri w “Mi padre representa la memoria de los tiempos duros”, proclama su hijo (+)
El Correo Español – 2010/10/9 – Bilbo
Bilbao honra al altavoz de Gernika
Dedica una calle a George Steer, el periodista que informó al mundo del infame bombardeo de la villa foral en abril de 1937 (+)
Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country
