Frantziar Iraultzaren ondoren, frantziar jakobinoek Frantzia, Paris «oso handi» bihurtu nahi izan zutenetik, Estatu horretan integratutako nazioen kulturek etengabeko jazarpena jasan dute.
Aurrena jazarpen oldarkorra izan zen, bortitza ere bai. Gero, Frantziako Errepublikaren ideia finkatu ondoren, ideia hori guztia Parisko konurbazio bihurtu zen, non denek hizkuntza bera hitz egiten duten eta ez dira bereizten gizarte-estatusa ez den ezertan, «ofiziala» ez bezalako hizkuntza eta kulturekiko tratu txarrak leunagoa izan zen, baina ez gutxiago kaltegarria. Nazio-kultura eta -hizkuntzak ez dira hain garrantzitsuak, ez dira hain landuak eta ez dira hain baliotsuak.
Ikuspegi hori ulertzeko, iraultzaile jakobinoek ezartzen dutena eta haren oinordekoa dena, Yves Michaud filosofo frantsesak idatzitako Libération egunkariaren blog batean argitaratutako artikuluari buruz idatzi dugun artikulua gogoratzea merezi du.
Ez dugu uste gogoeta horiek Ohorezko Legioko zaldunak eta Frantziako Arteen eta Letren Ordenarekin kondekoratutako filosofoak sinatu izanak gutxiezteko kontua denik. Ez da harritzekoa, halaber, Libérationen argitaratzea, hedapen handiko eta izaera «aurrerakoiko» egunkaria.
Hori guztia dela eta, euskal kulturak, oro har, eta euskarak, bereziki, bi mende baino gehiagoz egin behar izan du aurre gure herrialdearen zati kontinentalean. Eta, hala eta guztiz ere, hizkuntza eta etxeko kultura bizirik atera dira. Ez da erraza izan, ezbairik gabe, eta euskaldun hauek berrehun urte baino gehiagoz izan duten konpromisoa baloratu eta antzeman behar da.
Jazarpena, ukapena edo gutxiespenaz arren, euskara bizirik mantendu da eta euskaldun kontinentalek herriarekiko konpromisoari eutsi diote. Duela egun batzuk Euroeskualdearen proiektu bat jaso genuen, euskal herritar guztiak biltzen dituena, eta Iparraldean dagoen euskarazko irakaskuntza-eskaria asetzeko irakasleak prestatzeko aukera eman duena.
Gainera, hau ez da gauza berria. Duela mende bat baino gehiago iparraldeko euskaldunak izan ziren euskal kulturaren berpizkunde-prozesuan parte hartu zutenak, eta haren buru izan zirenak. Ez dugu ahaztu behar Zazpiak Bat han jaio zela. Asko dira konpromiso hori berresten eta frogatzen duten Iparraldeari buruzko istorioak.
Zergatik kontatzen dizuegu hau guztia? Izan ere, gaur egun, Frantzian, Frantziako Batzarrean gertaera historiko bat gertatu da, eta eskualde-hizkuntzak sustatzeko legea onartu da. Eskualdeetako hizkuntzak babestu eta sustatzeko lege-proiektua. Testua baliozkotu egin da, gobernuaren eta LREM alderdiko (Emmanuel Macron alderdiko) diputatuen mesfidantza izan arren.
Lege hau onartzeak bi berrikuntza handi ahalbidetuko ditu, hizkuntza gutxituen aldekoak:
- Lehena, murgiltze-hezkuntza sartzea da; horrek esan nahi du ikasleek beren eskola-denboraren zati handi bat hizkuntza menderatzailea (frantsesa) ez den beste hizkuntza batean igaro ahal izango dutela.
- Bigarrena, sortzea eskualdeetako hizkuntzetan irakasten duten eskola pribatuetarako eskola pakete bat. Sistema horren bidez, beste udalerri batean kokatutako era horretako eskola batera joaten diren ikasleen bizilekuko udalerrien parte-hartze ekonomikoa aurreikusten da.
Lege proiektua bretoi batek defendatu du eta aldeko 247 botoz, kontrako 76 botoz eta 19 abstentzioz onartu da.
Gaur egun aurrerapauso handia eman da euskal herritar kontinentalei beren eskubide zibilak itzultzeko, eta Giza Eskubideen Corpusedo Hizkuntza Minoritario edo Erregionalen Europako Gutunean sartuta dauden hizkuntza-gutxiengoen hizkuntza-Eskubideen defentsan txertatzen da.
Askoz gehiago falta da berreskuratzeko. Baina, ezbairik gabe, gaur egun ez litzateke egun egokia izango Grégorie eta Barére jakobinoentzat, «tokiko hizkuntzak (sic) deuseztatzea» proposatzen baitzuten. Yves Michaudentzat ere ez litzateke egun ona izango. Baina bai euskaldunentzat.
Aurkitu dugun lehen nazioarteko informazioa jaso dugu, The Canadian webgunean argitaratua. Eta Jean-René Etchegaray-ren tuit-ak, Iparraldeko Mankomunitate Bakarraren lehendakaria.
The Canadian – 2021/4/8 – Kanada
France: regional languages soon to be better protected and promoted
It is a victory for the defenders of regional languages in France. The French Parliament definitively adopted this Thursday a bill, supported by the opposition, to protect and promote regional languages, after the favorable vote of the National Assembly in second reading The text was validated despite the reluctance of the government and LREM deputies, Emmanuel Macron’s party.
(Jarraitu) (Itzulpen automatikoa)
Egun historikoa gaur tokiko hizkuntzentzat. Gaur legebiltzarrak, azken irakurketan, @Paul_Molac diputatuaren lege proposamena aztertzen du, irakaskuntza publikoan murgiltze ereduaren ezagupena helburu duena. Urrats erabakigarria euskararentzat eta tokiko hizkuntzentzat. #euskara
— Jean-René Etchegaray (@JreneEtchegaray) April 8, 2021
Journée historique pour les langues régionales. Aujourd’hui l’Assemblée Nationale examine en dernière lecture la proposition de loi de @Paul_Molac visant notamment la reconnaissance de l’immersion dans le public. Un pas décisif pour le basque et toutes les #languesregionales.
— Jean-René Etchegaray (@JreneEtchegaray) April 8, 2021
Lehen garaipena : irakaskuntza publikoan murgiltzea baimentzeko @Paul_Molac -en lege proposamenaren 2 ter artikulua kentzea proposatzen zuen gobernuak emendakin batean, legebiltzarrak emendakina baztertu du 188 bozekin, 111 bozen kontra.
— Jean-René Etchegaray (@JreneEtchegaray) April 8, 2021
Une première victoire : l’amendement du Gouvernement visant à supprimer l’article 2 ter de la #PPLMolac, permettant l’enseignement immersif dans l’enseignement public, vient d’être rejeté par l’Assemblée par 188 voix contre 111.
— Jean-René Etchegaray (@JreneEtchegaray) April 8, 2021
Egun historikoa tokiko hizkuntzentzat : Molac-en lege proposamena onartu du legebiltzarrak aldeko 247 bozekin eta kontrako 76ekin. Ezagupen garrantzitsua tokiko hizkuntzentzat, eta mintzaira horiek mintzo diren lurraldeentzat #euskalherria #euskara
— Jean-René Etchegaray (@JreneEtchegaray) April 8, 2021
Jour historique pour les langues régionales : la proposition de loi Molac adoptée par l’Assemblée Nationale avec 247 voix pour et 76 voix contre. Une reconnaissance capitale pour les langues minoritaires et les territoires qui en sont les locuteurs. #paysbasque #Euskara
— Jean-René Etchegaray (@JreneEtchegaray) April 8, 2021
Goiburuko argazkia: Herri Urrats. Euskararen aldeko jaia Iparralden (2019ko edizioa)
Last Updated on Api 10, 2021 by About Basque Country
