Euskaldunen presentzia eta eragina etengabea da Amerikako historian. Horixe da, gutxienez, kontinente horren aurkikuntza ofizialetik, Europarentzat; europarren kolonizazioan; eta Amerikako errepublika guztien sorreran.
1492 baino lehen Atlantikoaren beste aldean europarrak bazeuden ere, Cristobal Colon buru zuen espedizioaren etorrerak ekarri zuen aurkikuntza horren data ofiziala. Lehen momentu hartatik, behintzat, euskaldunak Amerikan egon ziren. Bere hizkuntza bezala, euskara.
Kolonbiako bidaietan euskaldunen presentzia horretaz gain, Kolonbiako tripulazioko kide izan ziren marinelen zerrendez gain, pasadizo bitxi bat ere badago, presentzia horretaz ez ezik, haren pisu eta eraginaz ere hitz egiten diguna.
1985eko “Julio de Urquijo” Euskal Filologiako Mintegiaren Urtekarian argitaratutako artikulu bati esker ezagutu dugu. Juan Gil Fernández filologoak, Latin Filologiako katedradunak eta Hizkuntzaren Errege Akademiako kideak, eta Kristobal Koloneko aditu handienetako batek sinatu zuten.
Artikuluan, Francisco de Bobadillak Indiako gobernazioaren usurpazioa salatzeko 1500ean nabigatzaile eta esploratzaile horrek bidalitako gutuna aztertzen du autoreak. Hau da, bere bizitzako egoerarik kritikoenetako batean idatzitako testua.
Gutun horretan, «Almirante de la mar oceana»k «agur» hitza erabiltzen du euskaraz, Juan de Castilla printzearen umatze-amari hitz egitean. Horrek adierazten du, Colon termino horretara ohituta egoteaz gain, bazekiela hartzaileari ez zitzaiola hitz hori harrituko.
Xehetasun bat, beste xehetasun garrantzitsu bat, hitz ahaltsu horren historia handiari gehitu diezaiokeguna.
ASJU – 1985 – Euskadi
Una palabra vasca en un texto de Cristóbal Colón
«… Fago juramento que cantidad de hombres an ido alas Indias que no mereçian el agur para con Dios y con el mundo, y agora buelven alIa (i.e., a Castilla y Aragón).»
(Jarraitu)
Last Updated on Ots 14, 2021 by About Basque Country