Rough Guidesen webgunea, 30 urteko historia duen giden edizio-etxea, guztiz birdiseinatu da. Bertsio berriari buelta emanez, Euskadiri eskainitako bi atal aurkitu ditugu. Bata Espainian eta bestea Frantzian. Lehenengo kasuan, informazioa Euskal Herriko eta Nafarroako Euskal Autonomia Erkidegoari dagokio, eta izenburu orokorraren azpian dago: Euskal Herria: The País Vasco and Navarra. Bigarren kasuan, Frantziako Euskal Herriari dagokionez, gai generikoago baten barruan dago: The Pyrenees.

Bitxia da, bi ataletan Euskadi osoa biltzen duen errealitate bati buruz argi eta garbi hitz egin arren, editoreek ez dutela jarri bi gai horiek biltzen dituen esteka bakar bat ere, irakurleei ikuspegi orokor bat izateko aukera emango diena. Hori hobekuntza nabarmena izango litzatekeela uste dugu, eta webgune honetako bisitariek, euskaldunak bi estaturen artean banatutako errealitate bakarra direla argi uler dezaten lagunduko lukeela.

Baina titularraren arabera gure irakurleek egiaztatu ahal izan duten bezala, hori ez da iruzkin honen arrazoi nagusia. Penintsulako Euskadiri buruzko informazioarekin batera doazen datu orokorren artean, ileak eskarpiatzat jarri dizkigun gaia aurkitu dugu. Uler dezazuen, webgunean agertzen den bezala erreproduzituko diogu:

Basque determination for self-rule increased when the Liberals, victors in the Carlist War, abolished the fueros in 1876. The late nineteenth and early twentieth centuries saw the emergence of Basque nationalism as an ideology. The conservative Basque Nationalist Party (PNV) was founded in 1895 by Sabino Arana, the son of a Carlist shipbuilder.

At the start of the Civil War, the Nationalists seized control of predominantly conservative Navarra and Araba, while Bizkaia and Gipuzkoa, dominated by left-leaning industrial cities, supported the Republic. After Navarrese troops captured Irun in 1936 and cut off the northern Republican zone from France, San Sebastián rapidly surrendered. An autonomous Basque government, in practice limited to Bizkaia, lasted just nine months. Franco finally conquered the Basques in June 1937, after a vicious campaign that included the infamous German bombing of Gernika.

(Autonomiarako Euskal determinazioa areagotu egiten da liberalek, gerra karlistan garaile zirenek, 1876an foruak abolitzen dituztenean. XIX. mendearen amaiera eta XX. mendearen hasieran euskal nazionalismoa ideologia gisa agertu zen. Eusko Alderdi Jeltzalea (EAJ) 1895ean sortu zuen Sabino Aranak, ontzigile karlista baten semeak.

Gerra Zibilaren hasieran, nazionalistek Nafarroa eta Araba hartu zituzten batez ere kontserbadore gisa; Bizkaia eta Gipuzkoa, berriz, ezkerrekoek zituzten industria-hiri gisa, eta Errepublika babestu zuten. Nafarroako gudariek 1936an Irun harrapatu eta Frantziako iparraldeko eremu errepublikanoa isolatu ondoren, Donostia berehala bereizi zen. Eusko Jaurlaritza batek, Bizkaira mugatutako praktikan, bederatzi hilabete besterik ez zuen iraun. Francok, azkenik, 1937ko ekainean konkistatu zituen euskaldunak, Gernikako bonbardaketa aleman txundigarriaren ondoren.)

Zein ondorio aterako du euskal errealitatea ezagutzen ez duen edozein irakurlek? Nazionalistek, hau da, lehenengo paragrafoan izendatutako euskal nazionalistek, aurre egin ziotela Errepublikari. Esan beharrik ez dago hori ondorio guztiz okerra dela. Nahikoa da gogoratzea, 9 hilabete besterik ez zuen Eusko Jaurlaritza haren buru José Antonio Aguirre lehendakaria izan zela, euskal nazionalista.

Litekeena da nahasketa horiek praktika txar batetik sortzea: gauzei beren izenez ez deitzea. Francok eta haren jarraitzaileek, Espainiako salbatzaile gisa aurkezten zirenek, Nazional izena hartu zuten, Espainiako Nazioaren Esentzien aldekoen irudia indartzeko, hura suntsitu nahi zuten gorri, separatista eta masoien aurka. Haiek nahi bezala dei zezaketen beraien burua, baina oso tristea da besteek izen hori egokia dela onartzea. Ez, ez zirelako Nazionalak, Matxinatuak ziren, edo Faxistak besterik gabe.

franco el fascista
Franco jenerala matxinatua faxistak agurtzen

Esan beharrik ez dago euskal nazionalismoa, oro har, Errepublikaren eta Demokraziaren alde eta Faxismoaren aurka agertu zela. Espainiako Gerra Zibilean ez ezik, II. Mundu Gerran ere jarrera horri eutsi zioten, aliatuekin lankidetzan eta erregimen autoritarioak deuseztatzeko borroka eginez. Gerra hori amaitu zenean, Francoren erregimena betikotzen utziz, aliatuek euskal nazionalistei traizio egitea pena da. Demokraziaren aldeko apustu hori euskal nazionalismoak oso prezio altuan ordaindu zuen: heriotza, erbesteratzea, espoliazioa, jazarpena eta indarkeria.

Mesedez, deitu diezaiogun bakoitzari bere izenez. Franco eta berea Errepublikaren aurka altxatu zirenak gaizkile-talde bat ziren. Horrela mundu guztiak ulertuko du eta ez da nahasterik izango.

 

 Rough Guides – Britainia Handia

Euskal Herria: The País Vasco and Navarra  

roughguides

The name the Basque people give to their own land, Euskal Herria, covers the three Basque provinces that today form the Comunidad Autónoma del País Vasco (in Basque, “Euskadi”) – Gipuzkoa, Bizkaia and Araba – as well as Navarra (Nafarroa) and part of southwestern France. Much of this region is immensely beautiful, and especially so along the coast, where green and thickly forested mountains, interspersed with stark individual hills, seem in places to emerge from the sea itself. Yes, it often rains, and much of the time the countryside is shrouded in a fine mist, but so long as you don’t mind the occasional shower, summer here offers a glorious escape from the unrelenting heat of the south.

(Jarraitu) (Itzulpen automatikoa)

———————————–

Rough Guides – Britainia Handia

The Pyrenees. The Pays Basque

The three Basque provinces – Labourd (Lapurdi), Basse Navarre (Behe Nafarroa) and Soule (Zuberoa) – share with their Spanish neighbours a common language – Euskera – and a strong sense of identity. The language is widely spoken, and Basques refer to their country as Euskal-herri (or, across the border in Spain, Euskadi). You’ll see bilingual French/Euskera toponym signage and posters throughout the region (sometimes only in Euskera), so in this section we have given the Euskera for all locations in brackets after the French.

(Jarraitu) (Itzulpen automatikoa)

 

 

 

Last Updated on Abe 21, 2020 by About Basque Country


Lagun iezaguzu aboutbasquecountry.eus mantentzen!
Help us keep aboutbasquecountry.eus running!
Ayúdanos a mantener aboutbasquecountry.eus

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Gune honek Akismet erabiltzen du zaborra murrizteko. Ikusi nola prozesatzen diren zure erantzunen datuak.